Cả nước có 40 NH thương mại trong nước, chín công ty tài chính và gần 1.000 quĩ tín dụng nhân dân. Ngoài ra, còn hàng chục bộ hồ sơ xin thành lập NH mới đã được trình lên NH Nhà nước.
NH thương mại nhà nước, nhiều tiềm năng
Điểm mạnh của các NH này là qui mô tương đối lớn, mạng lưới hoạt động rộng khắp. Hơn thế, cho dù có những bất cập trong chính sách đối với người lao động, một lượng không nhỏ chất xám đã ra đi, nhưng nhìn chung các NH này vẫn có đội ngũ nhân sự nhiều kinh nghiệm và lành nghề nhất.
Điểm yếu của các NH này là bộ máy quản lý cồng kềnh, các động cơ khuyến khích đối với đội ngũ nhân sự chưa rõ ràng, kết quả hoạt động kinh doanh chưa cao, chất lượng tài sản có nhiều điều cần quan tâm, đặc biệt là nợ xấu và những rủi ro tiềm ẩn từ danh mục đầu tư hiện hữu.
Xét một cách tổng thể, khi các NH được cổ phần hóa, lựa chọn được các nhà đầu tư chiến lược phù hợp và thay đổi cách thức quản trị hợp lý thì khả năng thành công và trở thành các NH mạnh là rất lớn. Đây chính là cơ hội đầu tư có nhiều tiềm năng nhất.
NH cổ phần, chia nhóm
Với 31 NH cổ phần đô thị và bốn NH cổ phần nông thôn có thể tạm chia ba nhóm:
Các NH đã có tên tuổi như ACB, Sacombank và một vài NH khác có định hướng rõ ràng và sẽ phát triển ổn định trong một tương lai dài. Tuy nhiên, giá cổ phiếu của các NH này có vẻ như đã ở mức ổn định nên việc có được suất sinh lợi cao trong một thời gian ngắn là khó có thể xảy ra.
Thứ hai, nhóm các NH có qui mô tương đối nhỏ nhưng muốn trở thành các NH lớn. Tiềm năng phát triển không cao lắm vì các NH này khó có thể đạt được một qui mô cần thiết để phát huy lợi thế. Khi đó, khả năng các NH nước ngoài hay các NH lớn mua lại là điều có thể xảy ra và những người sở hữu chúng hoặc là được một giá hời, nhưng cũng có khi mất trắng. Với giá cổ phiếu của một số NH đang khá cao như hiện nay thì việc đầu tư vào chúng sẽ tiềm ẩn rủi ro rất lớn.
Thứ ba, nhóm các NH tìm hướng riêng cho mình là tập trung vào tài chính vi mô. Đây là một phân đoạn thị trường rất tiềm năng và có khả năng tạo ra lợi nhuận rất lớn. Do vậy, nếu NH nào có định hướng rõ ràng với một chiến lược hợp lý thì khả năng thành công cũng rất cao. Khi đó sẽ là một cơ hội đầu tư tốt.
NH mới: ẩn số
Gần như các NH xin thành lập mới thường gắn liền với một doanh nghiệp lớn nào đó. Vấn đề lớn nhất của các NH này là kinh nghiệm cũng như khả năng phát triển. Nếu chỉ gắn liền với các hoạt động của công ty mẹ thì quá rủi ro, nhưng muốn phát triển rộng ra thì khó cạnh tranh được với các NH có bề dày kinh nghiệm.
Có nhiều lý lo để lập luận cho việc ra đời của các NH này, nhưng không ít ý kiến hoài nghi về sự thành công của chúng, bằng chứng là những gì đã xảy ra ở các nền kinh tế được xem là thành công nhất đông Á (Nhật Bản và Hàn Quốc). Các nước láng giềng cũng có bài học tương tự.
Với các NH mới, khả năng thành công có thể sẽ cao hơn một chút đối với các doanh nghiệp hiện đang có công ty tài chính muốn nâng cấp lên thành NH. Tuy nhiên, dù gì chăng nữa rủi ro cũng rất lớn.
Tiềm năng phát triển của ngành NH là rất lớn, đầu tư vào lĩnh vực này có khả năng thành công cao. Tuy nhiên, khi quyết định đầu tư vào một NH cụ thể nào đó cần phải xem xét khả năng sinh lợi của chúng có tương xứng với đồng tiền (cái giá) bỏ ra hay không.
Ngoài ra, gần 1.000 quĩ tín dụng nhân dân cũng là những cơ hội đầu tư rất tốt cho những người có khả năng thiết lập một tổ chức tài chính vi mô để tạo ra lợi nhuận. Thời gian qua, có ít nhà đầu tư quan tâm đến các quĩ tín dụng nhân dân.