Sầu riêng Việt Nam chiếm 30% thị phần tại Trung Quốc

Nhu cầu tiêu thụ sầu riêng của Trung Quốc đang cho thấy sự gia tăng mạnh mẽ trong những tháng đầu năm nay kể từ khi nước này mở cửa trở lại sau gần 3 năm đóng cửa chống dịch COVID-19.

Số liệu của Hải quan Trung Quốc cho thấy, nước này đã nhập khẩu 91.360 tấn sầu riêng trong quý I với kim ngạch lên đến 506,8 triệu USD, tăng 2,5 lần về lượng và 2,2 lần về kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái.

Mặc dù chỉ mới được cấp phép xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc trong thời gian gần đây nhưng đến nay sầu riêng của Việt Nam hiện đang chiếm thị phần không hề nhỏ tại thị trường 1,4 tỷ dân này.

Cụ thể, trong quý I năm nay Trung Quốc đã nhập khẩu 27.374 tấn sầu riêng từ Việt Nam với kim ngạch 133,4 triệu USD, chiếm 30% về lượng và 26,3% về kim ngạch trong tổng nhập khẩu sầu riêng của nước này.

Trong khi đó, Thái Lan vẫn là nguồn cung sầu riêng lớn nhất cho Trung Quốc trong quý đầu năm nay với khối lượng đạt 63.987 tấn, kim ngạch 373,3 triệu USD, tăng 78% về lượng và tăng 65,51% về kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.

Về giá xuất khẩu, hiện giá xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang Trung Quốc đã tăng khoảng 10% so với thời điểm mới được cấp phép vào thị trường này.

Tuy nhiên, giá sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu vào Trung Quốc vẫn đang khá cạnh tranh với bình quân 4.849 USD/tấn trong quý I so với 5.555 USD/tấn của Thái Lan.  

Những năm gần đây nhu cầu tiêu thụ sầu riêng của Trung Quốc là rất lớn, năm 2022 mặc dù bị ảnh hưởng bởi chính sách “Zero COVID” nhưng Trung Quốc vẫn nhập khẩu 824.888 tấn sầu riêng với trị giá lên đến hơn 4 tỷ USD, tăng 0,4% về lượng nhưng giảm 4,1% về trị giá so với năm 2021.

Trước đây, Thái Lan là nguồn cung sầu riêng duy nhất cho thị trường Trung Quốc. Nhưng kể từ tháng 9/2022, Việt Nam là nước thứ hai được cấp phép xuất khẩu sầu riêng chính ngạch vào thị trường này.

Ngoài Thái Lan và Việt Nam, một số thủ phủ sầu riêng khác như Malaysia, Philippines, Campuchia,… đang đẩy mạnh xúc tiến xuất khẩu vào Trung Quốc.

Hướng đến kim ngạch xuất khẩu tỷ đô

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết với sự lên ngôi của trái sầu riêng, 2023 được dự báo là năm lạc quan với xuất khẩu ngành hàng rau quả của Việt Nam.

"Nếu năm nay, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng đạt 1 tỷ USD thì chắc chắn góp phần mang lại tổng kim ngạch xuất khẩu cho ngành hàng rau quả Việt Nam vào khoảng 4 tỷ USD. Đây là những dự đoán tương đối có khả năng chúng ta sẽ đạt được", ông Nguyên nhận định.

Phân tích về nhận định này, đại diện Vinafruit cho biết sầu riêng Việt Nam có nhiều lợi thế cạnh tranh khi vào thị trường Trung Quốc.

Thứ nhất là khoảng cách vận chuyển gần. Tại Việt Nam, sau khi thu hái, sầu riêng được vận chuyển lên cửa khẩu phía bắc và ra đến chợ Trung Quốc chỉ mất 1 ngày rưỡi (sau khi Trung Quốc mở cửa trở lại hoàn toàn, gỡ bỏ chính sách Zero Covid). Trong khi đó, sầu riêng từ Thái Lan phải mất ít nhất phải 7 - 10 ngày.  

Thứ hai, về khẩu vị, người tiêu dùng Trung Quốc thích ăn trái sầu riêng chín mềm. Đây lại là thế mạnh với trái sầu riêng ở Việt Nam bởi từ lúc ra bông cho đến trái chín là 120 ngày và để xuất khẩu sang Trung Quốc thì chỉ cần đến ngày thứ 110 là nông dân có thể thu hái, vận chuyển nhanh đến tay người mua khi trái vừa chín tới.

Còn với sầu riêng Thái Lan, nếu thu hoạch thời điểm này cộng thêm thời gian vận chuyển đường bộ 7 - 10 ngày, khi đến được Trung Quốc thì sầu riêng đã quá ngày, dễ hư hỏng, không còn đảm bảo chất lượng.

Do đó, người trồng sầu riêng ở Thái Lan phải thu hoạch sớm hơn Việt Nam từ 10 - 15 ngày, tức khoảng ngày thứ 90 - 95 là đã cắt trái. Điều này khiến sầu riêng Thái Lan khi đến Trung Quốc vẫn còn cứng sượng, trong khi sầu riêng của Việt Nam có độ chín vừa hơn. 

Cũng theo ông Nguyên, việc quãng đường xa hơn so với Việt Nam đã khiến chi phí vận chuyển, logistics của sầu riêng Thái Lan cao hơn, kéo giá thành mặt hàng này cũng cao hơn. Do đó, có thể thấy các lợi thế này giúp giá bán sầu riêng của Việt Nam tốt hơn so với hàng Thái Lan.  

Trước những lý do này, tổng thư ký hiêp hội rau quả Việt Nam cho rằng nếu so sánh về mặt logistics, xuất khẩu sầu riêng Việt Nam sang Trung Quốc đang có nhiều lợi thế hơn. Vì vậy, Thái Lan đã xem sầu riêng Việt Nam là đối thủ nặng ký nhất tại thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất trên toàn cầu là Trung Quốc.

Trong khi đó, theo số liệu từ Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (VITIC), kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của nước ta trong quý I năm nay đã tăng tới hơn 8,3 lần (733,2%) so với cùng kỳ năm ngoái lên 153,5 triệu USD. Trong đó, Trung Quốc chiếm đến 87% thị phần với 133,6 triệu USD.

Với kết quả này, sầu riêng hiện đã vươn lên vị trí thứ hai trong danh sách các loại trái cây xuất khẩu chủ lực của Việt Nam chỉ sau Thanh Long (163,3 triệu USD). Tỷ trọng của sầu riêng trong tổng kim ngạch xuất khẩu trái cây của Việt Nam theo đó đã tăng lên mức 23,1% so với chỉ 3,1% của cùng kỳ.  

Với tốc độ tăng trưởng như hiện nay cùng với sự sụt giảm của trái thanh long, sầu riêng được cho là có thể sẽ sớm vượt qua thanh long để trở thành trái cây xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong thời gian tới.

Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện cả nước có hơn 100.000 ha sầu riêng, cho sản lượng hơn 1,3 triệu tấn/năm. Trong tổng diện tích này, hai địa phương có diện tích đạt tiêu chuẩn xuất khẩu lớn nhất cả nước là Tiền Giang và Đắk Lắk.

Đồng thời, Việt Nam hiện có 246 mã số vùng trồng và 97 mã số cơ sở đóng gói đáp ứng đầy đủ yêu cầu của phía Trung Quốc.