Bước ngoặt đổi mới

 Bước ngoặt đổi mới của làng Thuý Lĩnh được bắt đầu từ những năm 1999-2000. Theo anh Minh, Phó Chủ nhiệm HTX nông nghiệp Lĩnh Nam cho biết: Xuất phát từ nhu cầu sử dụng rau sạch ngày càng tăng và việc sử dụng các chế phẩm thuốc bảo vệ thực vật độc hại đã gây rất nhiều bức xúc, đồng thời muốn phát huy lợi thế vốn có của một vùng sản xuất rau lâu năm và đưa cây rau trở thành cây trồng thế mạnh của vùng, Thuý Lĩnh đã tìm cho mình con đường đi đúng hướng đó là sản xuất rau an toàn.

Bước đầu chuẩn bị, năm 1999 lớ́p học IPM do tổ chức ADDA (Đan Mạch) tài trợ trong thời gian một năm nhằm cung cấp kiến thức, tập huấn cho bà con xã viên về kĩ thuật sản xuất rau an toàn và cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cũng như vai trò, tác hại của nó đối với sức khoẻ của con người và môi trường. Cũng trong thời gian này, nhiều lượt cán bộ của hợp tác xã đã đi thăm quan thực tế tại các vùng sản xuất rau an toàn khác để nhằm học tập kinh nghiệm. Lúc này trong toàn thành phố Hà Nội chỉ có hai địa phương là Vân Nội (Đông Anh) và Đặng Xá (Gia Lâm) được đầu tư xây dựng với hệ thống nhà lưới khép kín và kênh mương bê tông hoá hoàn toàn.

Sau một thời gian chuẩn bị và từ những kinh nghiệm học tập ở các địa phương khác, tháng 5/2002 mô hình nhà lưới sản xuất rau an toàn đầu tiên được xây dựng thí điểm trên 6.000 m2. Sau một tháng đưa vào ứng dụng, đã cho thấy hiệu quả và năng suất chất lượng của rau an toàn đều đạt yêu cầu. Tuy nhiên bước đầu đã gặp không ít khó khăn, trong đó là việc mô hình nhà lưới liên tục bị sập, đổ trong những trận mưa lớn. Để khắc phục, mô hình đã được cải thiện cho phù hợp từ hai mái có khung thép thành một mái sử dụng dây thép chịu lực.

Tuy nhiên, sự đột phá táo bạo nhất theo anh Minh là hệ thống tưới nước bán tự đông. Từ thực tế tại Vân Nội và Đặng Xá cho thấy, tuy hệ thống kênh mương đã được bê tông hoá nhưng cơ bản chưa giải phóng được sức lao động, nguồn nước chưa được chủ động trong khi kinh phí xây dựng khá lớn (khoảng 5 tỷ đồng vào thời điểm đó). Vì vậy, từ 6.000 m2 ban đầu, HTX đã tiến hành khoan 3 giếng nước mini có sử dụng máy bơm cỡ nhỏ để cung cấp nước tưới, vừa giải phóng sức lao động, vừa giảm chi phí và luôn chủ động về nguồn nước. Bài toán được giải quyết, nhận sự ủng hộ của Ủ̉y ban Nhân dân thành phố, Thuý Lĩnh đã xây dựng một trạm cung cấp nước sạch cùng hệ thống tưới nước bán tự động  phục vụ sản xuất với tổng chi phí là 1,4 tỷ đồng.

Mô hình nhà lưới sản xuất rau an toàn đã được mở rộng từ 6.000 m2 ban lên 20 ha trong tổng số khoảng 100 ha diện tích đất sản xuất nông nghiệp, cho thu nhập lên tới 320 triệu đồng/ha/năm. Tiếp tục mở rộng mô hình nhà lưới, HTX nông nghiệp Lĩnh Nam đã có kế hoạch xây dựng thêm 24 ha diện tích mới cùng trạm cung cấp nước sạch với số vốn dự kiến lên tới  xấp xỉ 4 tỷ đồng. Để hoàn thiện hơn mô hình sản xuất rau an toàn từ khâu sản xuất đến tiêu thụ, trong năm 2003-2004, tại khu vực sản xuất rau sạch luôn có một cán bộ Chi cục bảo vệ thực vật thành phố làm nhiệm vụ giám sát hoạt động sản xuất.

Từ một vùng sản xuất rau lạc hậu, phụ thuộc vào thời tiết, làng rau Thuý Lĩnh đã ngày càng khẳng định vị trí của mình. Năm 2003, tham gia hội chợ rau của thành phố được đánh giá cao; năm 2004, đạt Huy Chương Vàng cho cây Đậu Trạch; năm 2005, đạt huy chương vàng cho cây Cải xanh và giải Bông Lúa Vàng trong hội chợ rau quả tại Cần Thơ do bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức. Năm 2004, Thuý Lĩnh được công nhận là một trong 4 đơn vị sản xuất rau sạch của thành phố và thường xuyên là bạn hàng của nhiều hệ thống siêu thị lớn như Unimart, BigC...

Giờ đây, đến Thuý Lĩnh sẽ được chứng kiến sự đổi thay nhanh chóng của mảnh đất vốn chỉ có nghề trồng rau này. Nhiều nhà cao tầng được xây dựng với đầy đủ tiện nghi, hệ thống đưòng xá được bê tông hoá, nhựa hoá... Trong làng hoạt động văn hoá diễn ra sôi nổi, Thuý Lĩnh còn tích cực tham gia các hoạt động tương thân tương ái của địa phương cũng như của cả nước. Tỷ lệ có trình độ đại học cao đẳng ngày càng được tăng lên...

Tuy nhiên, trong quá trình đưa cây rau phát triển thì Thuý Lĩnh còn gặp không ít những khó khăn. Theo ông Nguyễn Văn Oanh, một cán bộ từng tham gia giảng dạy kĩ thuật sản xuất rau an toàn cho biết: “Ngoài những khó khăn là hạn chế về trình độ, kĩ thuật canh tác thì vấn đề lớn nhất mà Thuý Lĩnh phải đối mặt là chưa xây dựng cho mình một thương hiệu riêng”. Vì thế, rau sạch sản xuất ra không thể phân biệt với rau không sạch, giá cả cũng luôn bị cạnh tranh từ đó đã ảnh hưởng không ít đến uy tín, chất lượng rau cũng như thu nhập của người sản xuất.

Trong thời gian tới, để tiếp tục phát huy những lợi thế vốn có và bắt kịp xu thế của thị trường, Thuý Lĩnh cần manh dạn hơn nữa trong việc áp dụng các tiến bộ khoa học đặc biệt là công nghệ sinh học, đồng thời đưa thêm nhiều giống cây trồng mới có năng suất và chất lượng cao nhằm đa dạng hoá sản phẩm. Nhưng công việc quan trọng nhất đối với Thuý Lĩnh trước mắt là thiết lập cho mình một hệ thống thu mua và phân phối các sản phẩm rau một cách khoa học, hợp lý. Cùng với đó là nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, nhân viên, tạo mối quan hệ xây dựng thị trường.