153.000 tấn và 650 triệu USD
Nếu như năm 2006, lần đầu tiên sau hơn 15 năm tham gia XK hạt điều, các nhà XK VN đã giành ngôi quán quân thế giới về XK hạt điều, thì trong năm 2007 vừa qua, ngôi quán quân ấy tiếp tục được các doanh nghiệp (DN) XK hạt điều VN giữ vững.
Theo thống kê của Hiệp hội Điều VN (Vinacas), trong năm 2007, trên 200 DN đã chế biến được khoảng 600.000 tấn điều thô, cho ra 153.000 tấn điều nhân các loại (tăng 20,6% so năm 2006).
Số điều nhân này được 20 DN XK ra nước ngoài, mang về cho đất nước khoản ngoại tệ trên 650 triệu USD (tăng 29,03% so với năm 2006).
Với số lượng và số kim ngạch XK trên, một lần nữa VN lại đứng đầu thế giới về XK hạt điều.
Sau VN là Ấn Độ (giảm sản lượng XK từ 5 - 10%) và Brazil. Năm 2007, hạt điều VN được XK sang 40 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu hạt điều lớn nhất của VN (trên 30% tổng số lượng XK, tăng 26% so với năm 2006).
Bên cạnh đó, hạt điều VN cũng có mặt tại các thị trường lớn khác như: Trung Quốc, Hà Lan, Australia, Anh, Đức...
Cùng với việc XK số lượng hạt điều lớn nhất thế giới, hạt điều VN cũng nổi tiếng thế giới về hương vị thơm ngon, màu sắc tự nhiên, không nhiễm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Bởi vậy, giá XK hạt điều của VN cũng khá cao (4.300 USD/Mt, tăng 7% so với 2006).
Nhận định về thành quả trên của ngành XK hạt điều, ông Nguyễn Đức Thanh - quyền Chủ tịch Vinacas - cho rằng: "So với Ấn Độ đang chủ trương đẩy mạnh tiêu thụ trong nước và đang gặp khó khăn về nhân công, thì ngành chế biến - XK điều VN có rất nhiều thuận lợi.
Gần như điều thô chế biến được XK toàn bộ, chỉ tiêu thụ trong nước khoảng 1-2% sản lượng (trong khi Ấn Độ tiêu thụ trong nước tới 40-50%).
Kế đó, các DN VN rất linh động nhập khẩu điều thô về chế biến, lại có một lực lượng CN lành nghề... Tất cả những yếu tố này đã góp phần làm nên thắng lợi cho ngành XK điều VN".
Nhiều triển vọng, nhưng cũng đầy thách thức
Theo một số chuyên gia ngành điều, tiềm năng tiêu thụ hạt điều của thế giới là rất lớn. Tuy nhiên, nó không phải là vô cùng, vô tận. Chính vì vậy, trong tương lai, lợi thế XK hạt điều của VN vẫn trong xu thế khá lạc quan.
Song bên cạnh đó, các nhà XK hạt điều VN không thể chủ quan, lơ là trong bất kỳ khâu nào trong quy trình XK loại nông sản đặc biệt này. "Chỉ một sợi tóc, tạp chất, hay mẫu sơn... lẫn vào sản phẩm; lập tức, cả lô hàng sẽ bị trả lại ngay. Rồi phải bồi thường, tốn kém chi phí vận chuyển, lưu kho, tiền phạt...
Chưa nói, khách hàng tẩy chay, thương hiệu hạt điều VN bị ảnh hưởng xấu" - ông Vũ Thái Sơn (Trưởng ban Xúc tiến thương mại Vinacas) nói. Do đó, đòi hỏi các DN phải giám sát chặt chẽ vệ sinh an toàn cho sản phẩm XK, cùng nhau hợp tác, cạnh tranh lành mạnh để giành lấy thị trường quốc tế, nhất là thị trường Trung Quốc - nơi có đến 1,3 tỉ dân - họ rất thích hạt điều VN.
Thực tế hiện nay, VN không đủ hàng để bán cho bạn hàng Trung Quốc. Chưa kể thị trường trong nước với hơn 85 triệu dân đang bị bỏ ngỏ hoàn toàn... Còn không ít khó khăn, trở ngại như: Diện tích điều trong nước không ổn định, giá thu mua điều bấp bênh, khâu chế biến còn manh mún, công nghệ chế biến chưa thân thiện với môi trường, thu nhập của CN ngành điều còn thấp, chính sách thuế, hải quan, vốn vay ngân hàng đối với ngành điều còn không ít bất cập...
Ông Nguyễn Đức Thanh cho biết: Thuế xuất, thuế nhập khẩu điều thô đang là 5% và 7,5%. Trong khi đó, với Ấn Độ - nước có truyền thống 100 năm chế biến, XK hạt điều đứng đầu thế giới - thì thuế xuất và nhập khẩu là bằng... 0%.
Tuy hiện nay Nhà nước cho miễn thuế nếu sản phẩm XK 100% sau 275 ngày, nhưng trên thực tế, để được hưởng ưu đãi này, không có nghĩa DN nào cũng được tự do nhập khẩu.
Các DN rất khó khăn thực hiện đầy đủ, chính xác các quy định của ngành hải quan và ngành thuế, để cuối cùng mới được hưởng ưu đãi miễn thuế nói trên... Vì vậy, đa số các DN vẫn phải chấp nhận chịu thuế xuất, thuế nhập khẩu, nên phần nào giảm lợi thế cạnh tranh, một khi so kè với nhà XK nước ngoài.