Cuối cùng, chính phủ Ấn Độ đã đạt được đồng thuận rõ ràng sau những cuộc thảo luận dường như bất tận, cùng với những cuộc tranh luận, hội họp giữa các nhà chức trách, áp lực từ một số bang trên khắp Ấn Độ đang thừa gạo. Ấn Độ sẽ cho phép xuất khẩu 2 tấn gạo non-basmati và triển khai ngay lập tức. Hoạt động xuất khẩu dự kiến sẽ ngừng ngay lập tức khi chạm mốc kim ngạch 2 triệu tấn gạo. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là hoạt động xuất khẩu sẽ diễn ra thế nào? Những nhà xuất khẩu sẽ phải làm thế nào khi đã ký hợp đồng nhưng không giao được hàng? Chính phủ Ấn Độ có thể sẽ chấp nhận tất cả các giao dịch mà các nhà xuất khẩu có thể trình tín dụng thư hợp pháp từ người mua nước ngoài khi kim ngạch xuất khẩu đạt gần mốc 2 triệu tấn.

Một vấn đề khác phát sinh là hạn ngạch gạo trên sẽ được phê duyệt và phân bổ ra sao cho 82 nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ? Tòa án tối cao Delhi không thể đưa ra phán quyết trong phiên họp ngày 7/9 do vụ đánh bom nghiêm trọng xảy ra tại đây. Cuộc họp dự kiến sẽ được dời đến ngày 20/9. Nếu Tòa án này quyết định dỡ bỏ lệnh cấm, câu hỏi đặt ra là liệu Ấn Độ sẽ có thể xuất khẩu đến 3 triệu tấn gạo?

Các bộ trưởng Ấn Độ trong cuộc họp gần đây đã bàn thảo về việc phân bổ tổng cộng 5 triệu tấn gạo xuất khẩu, nhưng sau đó đã quyết định thực hiện từng bước và nhận định hoạt động xuất khẩu theo từng giai đoạn, theo dõi giá thế giới, áp lực lên lượng dự trữ nội địa và tình hình mưa tại Ấn Độ sắp tới.

Những tin tức này không khớp với nhận định của các nhà đầu cơ đang tích cực mua gạo trên thị trường Chicago. Giá gạo trên thị trường Chicago giảm 15 USD/tấn sau thông tin trên nhưng đã phục hồi nhẹ, trở về mức 394 USD/tấn cho hợp đồng gạo giao tháng 11, giảm khoảng 7 USD/tấn nhưng vẫn rất gần với nhận định của các nông dân Mỹ khi xem xét chính sách thu mua gạo của chính phủ Thái, bắt đầu vào ngày 7/10, với mức giá 500 USD/tấn.

Rõ ràng, tin tức từ Ấn Độ về lượng gạo nước này có thể xuất khẩu không làm hài lòng các nhà chức trách Thái Lan, cũng như những nhà xay xát và xuất khẩu của nước này, những người đang hy vọng có thể kiếm lời từ hoạt động thu mua gạo giá cao tại Thái Lan khi dự đoán chương trình thu mua gạo của nước này có thể đẩy giá thị trường tăng cao. Những nhà xuất khẩu và nắm giữ mặt hàng gạo trong tay đang bị chi phối bởi một loạt kịch bản: Có nên bán hiện nay? Tiếp tục nắm giữ? Nếu bán thì sẽ bán cho ai? Hầu hết những người mua từ Nam Phi và Nigeria hiện đều chờ đợi trong tâm trọng lo lắng về mức giá chào bán gạo sơ chế mà Ấn Độ chào bán. Chính phủ Ấn Độ cho biết khoảng 1 triệu tấn gạo xuất khẩu sẽ dưới dạng sơ chế (đã hấp qua).

Vài ngày trước khi Ấn Độ công bố mức hạn ngạch gạo xuất khẩu, giá gạo Thái Lan loại B được chào bán với mức giá khoảng 620 USD/tấn, giá gạo Việt Nam chào với mức thấp hơn một chút, với mức giá gạo 5% tấm ở mức khoảng 545 USD/tấn. Giá gạo loại B 100% Thái Lan đã qua sơ chế chào giá ở mức 640 USD/tấn; trong khi đó, mức giá chào từ Ấn Độ thấp hơn khoảng 50 – 100 USD/tấn so với giá chào từ Thái Lan. Giá gạo sơ chế của Pakistan chào ở mức giá khoảng 520 USD/tấn nhưng lượng gạo sẵn có ở mức hạn chế.

Nhìn chung giá gạo chào bán từ Pakistan ít thay đổi và vẫn ở mức giá rất cạnh tranh so với giá chào từ Thái Lan và Việt Nam. Trước những tin tức mới về nguồn cung trên thị trường, Iraq tạm rút khỏi thị trường giao dịch; trong khi đó, những nhà giao dịch Nam Mỹ vẫn tiếp tục cố gắng bám trụ. Một số cơ sở xay xát của Nam Mỹ vẫn hoạt động tốt, tính đến nay, và có quan hệ kinh doanh với một số doanh nghiệp Iraq. Hầu hết lượng gạo từ Argentina và Uruguay được bán theo hợp đồng giao từ tháng 9 – 10 và một lượng nhỏ giao tháng 11.

Những người mua Indonesia đánh tiếng về việc đàm phán mua gạo để dự trữ cho năm 2012 với các nhà cung cấp Pakistan. Các nhà giao dịch Indonesia cũng liên hệ với chính phủ Ấn Độ với hy vọng có thể đạt đuộc một số hợp đồng chính phủ.

Giá gạo tương lai tại Trung Quốc giảm khoảng 0,4% tính bằng đồng NDT nhưng chỉ giảm 0,03% tính bằng đồng USD, xuống mức 390 USD/tấn do đồng NDT tăng giá so với đồng USD. Giá gạo tương lai Nhật Bản giảm 0,5% khi tính bằng đồng Yên và giảm 0,8% khi tính bằng đồng USD do đồng Yên giảm giá so với đồng USD. Giá gạo giao tháng 1 đạt khoảng 3.279 USD/tấn tại thị trường Nhật Bản. Giá gạo thô tham chiếu của Brazil tăng nhẹ lên mức 279 USD/tấn.

Kim Dung AGROINFO

Theo Oryza