Lạc hậu dễ làm...  Hiện hầu hết cà phê XK của VN dựa trên sự thỏa thuận giữa bên mua và bên bán, áp dụng cách phân loại chất lượng theo tỷ lệ hạt đen, hạt vỡ. Đây là cách phân loại đơn giản và lạc hậu mà hầu hết các nước XK cà phê trên thế giới không còn áp dụng.
Trước đây, Bộ KH-CN cũng đã ban hành 19 tiêu chuẩn VN trong đó có tiêu chuẩn chất lượng cà phê nhân TCVN 4193:2005. Đây là hệ thống tiêu chuẩn mới, trong đó áp dụng cách tính lỗi khuyết tật để đánh giá chất lượng, phù hợp với Hội đồng Cà phê thế giới (ICO). Tuy nhiên, việc bắt buộc kiểm tra chất lượng cà phê XK theo TCVN 4193:2005 trước khi thông quan ngay niên vụ 2007 – 2008 sẽ chưa khả thi. Trước tình hình này, Cục Trồng trọt được Bộ NN-PTNT giao nhiệm vụ xây dựng lộ trình áp dụng tiêu chuẩn mới và đã đưa ra 3 bước thực hiện: Bước 1 (từ nay đến tháng 12/2008) khuyến khích các DN XK cà phê tự nguyện áp dụng tiêu chuẩn mới và có cơ chế thưởng cho DN nào áp dụng ngay trong niên vụ 2007 – 2008. Sau đó, ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trồng trọt, thu hoạch, sơ chế, bảo quản, vận chuyển cà phê nhân XK theo TCVN 4193:2005. Bước 2 (từ 1/2009 – 3/2010) tập trung tuyên truyền và xây dựng các mô hình mẫu áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Bước 3 (từ tháng 4/2010 trở đi) tiếp tục áp dụng toàn diện các nội dung của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và từ tháng 10/2010 thực hiện kiểm tra toàn diện các chỉ tiêu chất lượng cà phê XK theo TCVN 4193:2005 trước khi thông quan. Không hiểu nổi Ông Đỗ Văn Nam - TGĐ TCty cà phê VN thừa nhận: Hiện mọi người chưa mặn mà lắm với TCVN 4193:2005 do DN và nông dân đã quen với tập quán cũ, hơn nữa họ chưa biết nó có lợi hơn cho mình hay không. Tuy nhiên, tiêu chuẩn này vẫn phải bắt buộc thực hiện vì lợi ích chung của ngành cà phê VN. Vấn đề phải làm là tập trung kích cầu đầu ra, nâng cao lợi nhuận cho DN và người nông dân thì tức khắc sẽ thành công. |
Ông Vũ Đức Tiến – GĐ Cty XK cà phê Tây Nguyên (đơn vị chiếm khoảng 20% tổng sản lượng cà phê XK quốc gia) cho rằng: Chúng ta khởi động chưa đồng bộ. Đơn giản như thông tin tháng 10/2007 này sẽ áp dụng tiêu chuẩn mới nhưng chúng tôi là những DN XK hàng đầu đến giờ cũng không hề được thông tin chính thức, chỉ nghe qua đài báo. Bản thân Hiệp hội Cà phê – Ca cao VN (Vicofa) không thấy họp hành, thông báo gì cho hội viên nhưng khi đọc trên mạng của Hiệp hội tôi lại thấy thông báo: “Hội viên đã thống nhất áp dụng TCVN 4193:2005” thì quả không hiểu nổi!. Ông Tiến khẳng định: “Chúng tôi không ngại làm hàng chất lượng cao nhưng việc thực hiện bước đi phải đảm bảo hợp lý và phải nhìn thẳng vào thực tế của ngành cà phê hiện nay”.  Trong khi đó, ông Lê Đức Thống - TGĐ Cty Cà phê 2/9 Đắklắk (chiếm trên 10% tổng sản lượng cà phê XK quốc gia) cho biết, mỗi năm đơn vị ông bán được 20 – 30% cà phê chất lượng cao theo yêu cầu, vì thế, nếu bước đi không hợp lý, vội vàng áp dụng đồng loạt thì dạng cà phê thứ phẩm sẽ chắc chắn bị… nguy.
“Trong giai đoạn hiện nay, chúng ta nên bán loại hàng hóa nào mà thị trường có nhu cầu. Bên cạnh thị trường cao cấp, tôi biết rất nhiều bạn hàng mua loại cà phê bình bình với giá cả vừa phải. Nếu như tất cả cà phê VN đều theo TCVN 4193:2005 thì ta có đủ thị trường không, bán cho ai?” – ông Thống nói. Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Bình – Cty XNK cà phê Casufina cho rằng: “Muốn áp dụng TCVN 4193:2005 phụ thuộc rất nhiều vào các nhà rang xay. Trước đây, chúng tôi từng bỏ ra hàng chục ngàn USD để giới thiệu 1 sản phẩm chất lượng cao nhưng thực tế vô cùng gian nan. Vì thế, song song với áp dụng tiêu chuẩn mới này, nhà nước phải là người làm trước công tác marketing cho sản phẩm chất lượng cao của VN . Colombia đang làm rất tốt chuyện này”. |