- Người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp và có giao kết các loại hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc (gọi chung là hợp đồng lao động) xác định thời hạn từ 12-36 tháng, hợp đồng không xác định thời hạn… tại các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể... được hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Riêng cán bộ, công chức không thuộc đối tượng hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Ngoài ra, người lao động ký hợp đồng sáu tháng hoặc làm việc tại đơn vị dưới mười lao động trở xuống sẽ không được tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

* Điều kiện nào để người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp, chế độ ra sao?

- Người lao động sẽ được hưởng bảo hiểm thất nghiệp khi đáp ứng ba điều kiện: đã đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ 12 tháng trở lên trong vòng 24 tháng trước khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động; đã đăng ký với cơ quan lao động khi bị mất việc làm, chấm dứt hợp đồng lao động và chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày đăng ký với cơ quan lao động.

Mức trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của sáu tháng liền kề trước khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt hợp đồng lao động. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng phụ thuộc vào thời gian làm việc có đóng bảo hiểm thất nghiệp của người lao động. Cụ thể được hưởng ba tháng (nếu đóng bảo hiểm thất nghiệp từ 12 đến dưới 36 tháng), sáu tháng (nếu đóng bảo hiểm thất nghiệp từ 36 đến dưới 72 tháng)…

Ngoài ra, người lao động còn được hỗ trợ học nghề (không quá sáu tháng từ ngày thất nghiệp), giới thiệu việc làm và được hưởng chế độ bảo hiểm y tế trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp. Xin lưu ý là thời gian người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp không được tính để hưởng trợ cấp thôi việc, mất việc làm.

Công nhân Công ty TNHH Quang Sung Vina, Q.Gò Vấp, TP.HCM thất nghiệp vì giám đốc bỏ trốn cuối tháng 8-2008 - Ảnh: T.Cường

* Người lao động đăng ký ở đâu để hưởng trợ cấp thất nghiệp?

- Trong thời gian bảy ngày kể từ ngày bị mất việc làm, chấm dứt hợp đồng lao động, người lao động phải đăng ký với cơ quan lao động. Trong thời gian đang hưởng trợ cấp thất nghiệp, hằng tháng người lao động phải đến thông báo với cơ quan lao động về việc tìm kiếm việc làm.

- Theo quy định, nếu sau 15 ngày kể từ lúc đăng ký thất nghiệp mà chưa tìm được việc làm thì người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Trường hợp đã có việc làm trước đó sẽ không được trợ cấp. Đối với người không thất nghiệp đương nhiên không được hưởng trợ cấp thất nghiệp (cũng tương tự như đóng BHXH mà không ốm thì không được trợ cấp ốm đau). Cũng theo quy định, sau hai lần từ chối nhận việc làm do tổ chức BHXH giới thiệu mà không có lý do chính đáng thì bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp.

* Trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động vẫn có việc làm nhưng không báo cho cơ quan chức năng biết thì xử lý ra sao?

- Nghị định 127 của Chính phủ (hướng dẫn thi hành Luật BHXH về bảo hiểm thất nghiệp) chưa quy định rõ việc này. Tuy nhiên, người lao động không phải làm như vậy vì theo Luật BHXH, nếu có việc làm sẽ được trợ cấp một lần bằng giá trị còn lại của trợ cấp thất nghiệp chưa nhận. Ví dụ, người lao động đã hưởng một tháng trong sáu tháng trợ cấp thất nghiệp được hưởng, khi có việc làm thì người lao động sẽ được hưởng một lần năm tháng còn lại.

* Vậy khi người lao động tìm được việc làm mới thì tiếp tục đóng bảo hiểm thất nghiệp ra sao?

- Theo quy định, sau khi chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp thì tổng thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trước đó không được tính để hưởng trợ cấp thất nghiệp cho lần sau. Lý do là người lao động đã nhận hết mức trợ cấp thất nghiệp tại công ty cũ. Nếu người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp tại công ty mới thì thời gian tính trợ cấp thất nghiệp kể từ ngày đóng bảo hiểm thất nghiệp tại chỗ làm mới.

* Sau thời gian được hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động vẫn chưa tìm được công việc mới thì hướng giải quyết tiếp theo là gì?

- Theo những quy định trong Luật BHXH, có thể hiểu rằng khi đó người lao động sẽ không được hưởng trợ cấp gì nữa.