Và nếu được hỗ trợ lãi suất thì giá mua lúa gạo của nông dân sẽ được cao hơn.

Trao đổi với Tiền Phong, ông Phong năm 2008 là năm tồn kho cao nhất từ trước đến nay. Tính đến hết năm 2008 tồn kho của doanh nghiệp xuất khẩu khoảng 850.000 tấn gạo, chưa tính các doanh nghiệp chế biến. Về xuất khẩu gạo, tháng 1/2009 là tháng xuất khẩu cao nhất với 310.000 tấn.

Tính đến ngày 9/2, các doanh nghiệp đã xuất khẩu được 74.000 tấn với giá bình quân đạt 401 USD/tấn. Dự báo, giá gạo xuất khẩu bình quân cả tháng có thể đạt 410 USD/tấn. Đến thời điểm này, các doanh nghiệp đã ký hợp đồng xuất khẩu 3,1 triệu tấn gạo giao trong 6 tháng đầu năm.

Hiệp hội Lương thực dự báo, 6 tháng cuối năm 2009 tình hình lúa gạo sẽ phức tạp hơn. Cụ thể vấn đề phức tạp ở đây là gì?

Tình hình thị trường 6 tháng cuối năm hiện chưa dự báo được chính xác. Thêm vào đó tình hình thời tiết diến biến hết sức phức tạp, điển hình như Úc dang diễn biến cháy rừng rất nặng nề, ảnh hưởng tới cây trồng. Trung Quốc đang bị hạn hán nặng gây thiệt hại đến nông sản, đặc biệt là lúa mì. Vì vậy việc dự báo rất khó.

Tôi tin tưởng nhu cầu gạo 6 tháng cuối năm vẫn tốt. Dù năm nay là tâm của khủng hoảng kinh tế nhưng nhu cầu lương thực gạo không ảnh hưởng.

Hiện có vấn đề cần đề phòng thêm là: Nếu Ấn Độ cho xuất khẩu lại bình thường thì giá có thể khó khăn đối với gạo Việt Nam. Còn nếu Trung Quốc bị mất mùa nặng quá thì giá sẽ tăng.

Vừa qua Cục Trồng trọt có hứa sẽ dành 1 triệu ha để trồng gạo thơm xuất khẩu. Ông thấy việc này có ổn?

Hiện gạo thơm của Việt Nam không thể cạnh tranh được với Thái Lan. Những gì mình không cạnh tranh được thì không nên cạnh tranh. Diện tích gạo thơm chiếm 25 - 30 % tổng diện tích. Tôi đã có cảnh báo từ đầu vụ sản xuất không nên tập trung quá nhiều vào loại này.

Nguyên nhân là gạo thơm của Việt Nam không thơm như của Thái và phải cấy dài ngày chứ không thể làm ngắn ngày được. Mình có ưu thế gạo trắng thì nên làm gạo trắng để phát huy, đừng đổ vào gạo thơm.

Năm nay chúng ta có thể sẽ gặp một chút vấn đề rắc rối về gạo thơm do trồng hơi nhiều. Nông dân cũng không thể tiêu thụ được với giá tốt. Có khi phải lấy gạo thơm bán như gạo thường như là đầu năm 2004 và 2008.

Chương trình hỗ trợ lãi suất 4% của Chính phủ cho các doanh nghiệp để vượt qua khó khăn có tác dụng thế nào đối với doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo?

Đến giờ chúng tôi vẫn chưa nhận được thông báo chính thức. Chúng tôi vẫn đang chờ hướng dẫn để triển khai. Hiện giá thu mua lúa tươi tại ruộng ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long là 3.500 đồng-3.800 đồng/kg, lúa khô khoảng 4.500 đồng/kg, lúa thơm 8.000 đồng/kg. Nếu được hỗ trợ lãi suất thì giá mua lúa gạo của nông dân sẽ được cao hơn.

Năm nay các đơn vị của tổng công ty lương thực miền Nam dự kiến cần phải vay khoảng 25.000 tỉ đồng để thu mua lúa gạo xuất khẩu trong vụ đông xuân. Còn tính chung cả hiệp hội thì mức cần vay lớn hơn nhiều.

Xin cảm ơn ông