Điểm mới nhất trong điều hành xuất khẩu gạo là việc quy định xuất khẩu gạo là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Thương nhân VN thuộc mọi thành phần kinh tế có quyền kinh doanh xuất khẩu gạo nếu đáp ứng đủ điều kiện và được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh của Bộ Công thương.

Điều kiện cấp phép đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo là doanh nghiệp phải có ít nhất một kho chuyên dùng chứa lúa gạo với sức chứa tối thiểu 5.000 tấn, có ít nhất một cơ sở xay xát với công suất tốt thiểu 10 tấn lúa/giờ.

Trường hợp đi thuê thì phải có hợp đồng chứng minh và không được cho thương nhân khác thuê lại kho, cơ sở để sử dụng vào mục đích xin cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Ngoài quy định có kho, cơ sở xay xát thì doanh nghiệp bắt buộc phải có 50% lượng gạo tồn kho mới được đăng ký hợp đồng xuất khẩu gạo. Thương nhân không xuất khẩu gạo trong thời hạn 12 tháng liên tục, trừ trường hợp khai báo tạm ngừng kinh doanh, sẽ bị thu hồi giấy phép.

Nghị định mới vẫn quy định thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo phải đăng ký hợp đồng xuất khẩu gạo tại Hiệp hội Lương thực VN (VFA) và chỉ được xuất khẩu gạo sau khi hợp đồng đó đã được đăng ký theo quy định. Ngoài ra, VFA cũng được cấp thêm quyền hạn tham gia việc ký kết các hợp đồng tập trung.