Những yếu tố tích cực trên thị trường tôm Mỹ

Do tổng nguồn cung tôm cho thị trường Mỹ không quá dồi dào, giá bán buôn các mặt hàng tôm hiện đang ở mức khá tốt. Hiện đang có một số giá chào hàng từ các nhà cung cấp. Nguồn giá cả của tôi dưới đây dựa trên giá các nhà nhập khẩu đang chào cho các nhà phân phối khu vực và địa phương (giá lưu kho công, FOB). Những mức giá này là giá tôm thẻ chân trăng nuôi và chỉ là giá tham chiếu thị trường, không được sử dụng để quyết định mua bán trên thị trường.

Giá tôm thẻ chân trắng nuôi, nguyên vỏ, USD/pound

Giá tôm thẻ giá trị gia tăng cao xuất xứ châu Á, USD/pound

Các mức giá bán buôn đang chào trên thị trường hiện tại đều ở mức tương đối cao và giữ ổn định, một tín hiệu tích cực so với khuynh hướng giá giảm và biến động mạnh trong những năm trước đây.

Một trong những thông tin tích cực khác là Giải bóng chày nhà nghề quốc gia (NFL) vừa dàn xếp xong những bất đồng liên quan đến vấn đề lao động. Mối đe doạ của một vụ đình công của các cầu thủ, khiến mùa giải mới có thể bị huỷ bỏ, gây lo ngại của những nhà kinh doanh liên quan đến ngành công nghiệp thể thao này, bao gồm cả các nhà phân phối tôm của Mỹ. NFL hiện đang có mặt trên sóng vào các ngày thứ 5, chủ nhật và thứ 2. Mỗi chương trình tivi này là khoảng thời gian để tổ chức ăn uống tại nhà, tại các quán bar hoặc nhà hàng. Do đó, một khối lượng lớn tôm sẽ được tiêu dùng trong suốt mùa giải NFL. Gần đây, các chương trình công chiếu NFL đã bắt đầu hoạt động và có vẻ vẫn là một trong những mùa giải ăn khách, có tính cạnh tranh cao. Điều này đồng nghĩa với triển vọng doanh số bán lẻ tôm để tiêu dùng tại nhà sẽ tăng lên, cùng với nhiều đơn hàng hơn từ các quán bar và nhà hàng.

Một nhóm các nhà nhập khẩu và phân phối, hiện đang thúc đẩy tiêu dùng tôm ở một số sự kiện công chúng rất sáng tạo. Những nỗ lực mới đây nhất của họ là sử dụng các trang mạng xã hội, như Facebook, để quảng bá chất lượng dinh dưỡng của tôm, tính đa dụng, các công thức chế biến món ăn từ tôm. Cách quảng bá này đến người tiêu dùng thực sự đang trở thành cách quảng bá hiệu quả nhất để nâng cao nhu cầu tiêu dùng tôm.

Các yếu tố tiêu cực trên thị trường tôm Mỹ

Như tôi đã từng nhắc đến trong báo cáo cuối tháng 8, thị trường tôm Mỹ đang chuyển đổi nhanh chóng từ thị trường của người bán sang thị trường của người mua. Trong tháng 3, tại Boston Seafood Show, hầu hết các buổi thuyết trình sản phẩm trong hội chợ đều thiếu sản phẩm tôm trưng bày ở nhiều kích cỡ, cùng với triển vọng u ám khi đánh giá sự phục hồi chậm chạp của kinh tế, khiến những người tiêu dùng có tâm lý quay trở lại tiêu dùng các sản phẩm truyền thống. Các giao dịch chủ yếu chốt giá ở mức giá chào mà không có bất cứ khoản chiết khấu nào. Điều này là một trong những tín hiệu cho thấy có sự tăng lên về nhu cầu, nghĩa là có thể xảy ra thiếu hụt nguồn cung và đẩy giá tôm bán buôn tăng cao.

Tôi cho rằng hầu hết những người quan sát đều đồng tình rằng nền kinh tế Mỹ đang rơi vào đình trệ. Tất cả các chỉ báo chính của nền kinh tế - tỷ lệ thất nghiệp, doanh số bán nhà, tín dụng doanh nghiệp, đơn đặt hàng hàng hoá bền, biến động thị trường chứng khoán và niềm tin người tiêu dùng – đều nằm trong khuynh hướng giảm trong suốt vài tháng qua. Nhu cầu tiêu dùng với mặt hàng tôm không tăng lên, nghĩa là giá tôm bán buôn sẽ không tăng lên thực. Hiện các nhà giao dịch đang bắt đầu tăng cường kho dự trữ tại Mỹ.

Nếu nhìn vào bảng giá trên đây, có thể thấy rằng khuynh hướng giá chào bán giảm ở một số kích cỡ tôm. Tổng nguồn cung tôm cho thị trường Mỹ (nhập khẩu+đánh bắt nội địa) cũng tăng lên rất chậm. Kim ngạch nhập khẩu tăng lên từng tháng và sản lượng đánh bắt nội địa Mỹ trong những tháng mùa hè cũng tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Gần đây, một số bài báo trên mạng đăng tải những than phiền của các nhà sản xuất tôm Mỹ. Giá tôm chào bán cho các nhà sản xuất này đang giảm do những người bán trên thị trường nội địa thực hiện chính sách giảm giá mạnh cho những người mua buôn nhằm nhanh chóng kết thúc giao dịch. Nếu là một thành viên trong ngành tôm nước Mỹ, bạn có thể đặt câu hỏi tại sau nguồn tôm tự nhiên lại có ý nghĩa quan trọng trên thị trường này. Một điểm đáng chú ý là những người mua buôn được chào giá tôm tự nhiên được đánh bắt tại Mỹ, cũng thực hiện các đơn hàng thu mua tôm nuôi. Thỉnh thoảng, những người bán tăng cường chiết khấu tôm tự nhiên , cũng là những người cung cấp tôm nuôi. Việc chiết khấu một mảng sản phẩm, cũng sẽ dẫn đến chiết khấu ở một mảng sản phẩm khác. Việc chiết khấu mạnh các mặt hàng tôm tự nhiên chắc chắn cũng sẽ dẫn đến việc những người mua tin rằng giá trên thị trường sẽ đi theo khuynh hướng giảm.

Những tín hiệu xấu

Sau nhiều năm làm việc trong ngành thuỷ sản, tôi cho rằng tiêu dùng tôm chủ yếu dựa vào hai yếu tố chính: tiêu dùng khả dụng và niềm tin người tiêu dùng. Cả hai yếu tố này hiện đều đang trong tình trạng xấu.

Rất nhiều người tiêu dùng trung lưu, những người tiêu dùng cuối cùng chính của mặt hàng tôm, hiện đang trong tình trạng khó khăn về tài chính và mất niềm tin vào nền kinh tế. Tôm về cơ bản vẫn là một mặt hàng thực phẩm cao cấp. Chỉ còn ít người tiêu dùng ghé vào các siêu thị mỗi tuần và tôm cũng là mặt hàng thực phẩm trong danh sách thực phẩm của họ. Đơn giản vì tôm trở nên quá đắt đỏ so với thịt gà, thịt bò, gà tây hay thịt lợn. Do đó, những người mua hàng phải có một khoản thu nhập khả dụng tốt để có thể ghé qua quầy thuỷ sản hay để ý đến các gói thuỷ sản đông lạnh. Khi ngân sách hộ gia đình hạn hẹp như hiện nay, những người mua hàng phải rảo bước qua quầy thuỷ sản để hướng đến các quầy thực phẩm giàu protein khác. Hiện tiêu dùng tôm bắt đầu phụ thuộc lớn vào những dịch vụ ăn uống ngoài gia đình. Khoảng 60% doanh thu từ mặt hàng tôm là nhờ người tiêu dùng thưởng thức bữa tại các nhà hàng hoặc khách sạn. Tuy nhiên, cả hai khu vực phục vụ ăn uống này thực tế chưa bao giờ thực sự hồi phục kể từ suy thoái kinh tế 2008 – 2010. Tâm lý tiêu dùng vẫn hết sức tiêu cực và những người tiêu dùng đang giảm mua sắm, ít mua tôm hơn, nhiều gà và thịt bò hơn do suy giảm tiêu dùng khả dụng.

Niềm tin người tiêu dùng thực sự cũng theo sát mức tiêu dùng khả dụng của họ. Nếu có nhiều tiền trong ví vào ngày mua sắm thứ 6 hàng tuần, bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn để đi ăn hàng và gọi một món ăn đặc biệt, cao cấp như tôm. Trong thời điểm hiện tại, khó có thể cải thiện niềm tin người tiêu dùng khi mà giới truyền thông tiếp tục tung ra những tin tức hàng ngày về tình trạng thất nghiệp tồi tệ và câu hỏi liệu nền kinh tế Mỹ có thể thúc đẩy tăng trưởng hay không.

Kết luận

Về cơ bản, tôi vẫn là một người lạc quan chủ nghĩa và tin rằng Mỹ sẽ vượt qua giai đoạn kinh tế hết sức khó khăn này. Tuy nhiên, cho đến nay, giá tôm bán buôn vẫn gây lo ngại và rủi ro giá xuống vẫn cao hơn khả năng giá tăng. Một số diễn biến trong tương lai có thể giữ giá tôm bán buôn ở mức hiện nay hoặc gần mức hiện tại. Một số nguồn tin cho biết có thể mùa vụ tôm tại Mexico có thể sẽ phải chịu thiệt hại nặng do bệnh đốm trắng lan rộng nghiêm trọng. Nếu thông tin này là thật thì nguồn cung tôm nguyên vỏ cỡ 16/20, 21/25 và 26/30 cho thị trường Mỹ sẽ giảm. Đồng thời, do sản xuất tại châu Á suy giảm nên nguồn cung từ khu vực này cũng có thể giảm, ảnh hưởng đến thị trường tôm chế biến có giá trị gia tăng cao, và đẩy giá lên cao.

Nền kinh tế Mỹ cũng có thể tăng tốc và bắt đầu tăng trưởng với tốc độ cao hơn. Ngay sau ngày nghỉ Lao động vào đầu tháng 9, tổng thống Obama đặt lịch trình để giải quyết triệt để các vấn đề kinh tế. Có thể bài phát biểu của ông và chương trình kích thích kinh tế  mới có thể thúc đẩy nền kinh tế Mỹ. Rõ ràng, bài phát biểu của Chủ tịch FED đã có những hiệu ứng tích cực cho nền kinh tế Mỹ, từ đó mang lại hiệu ứng có lợi cho giá tôm.

Mặc dù theo lạc quan chủ nghĩa nhưng những dự đoán của tôi cũng ít nhiều tính đến khả năng xấu nhất. Hy vọng, tình hình kinh doanh tương đối thuận lợi trong 12 – 18 tháng qua là điều kiện tốt cho sản xuất và chuỗi phân phối trong tương lai. Trong 3 – 6 tháng tới có thể là quãng thời gian nhiều thách thức, đặc biệt là trong bối cảnh các chỉ số kinh tế Mỹ tiếp tục khuynh hướng giảm và nước này có thể sa vào một cuộc suy thoái kinh tế khác, được biết đến như một sự suy thoái kép. Cá nhân tôi cho rằng nền kinh tế Mỹ sẽ tiếp tục bám vào một vài động lực và có thể tốt lên từ tháng 9/2011 – 3/2012. Thời gian này ở Mỹ có nhiều dịp lễ hội lớn như mùa giải NFL, lễ Tạ ơn, Giáng sinh, Super Bowl, Tết âm lịch và lễ Tình nhân, tất cả những dịp thuận lợi cho tiêu dùng tôm. Trong thời gian này, bất kể kinh tế tăng trưởng ra sao, thường thì tiêu dùng tôm vẫn tăng lên và là thời gian mức tiêu dùng mạnh hỗ trợ giá tốt.

Một chỉ số đơn giản để quan sát trong vòng vài tháng tới là chỉ số Dow Jones. Mức cao nhất trong 52 tuần của chỉ số này là 12.876, giảm mạnh 23% xuống mức 9.936 và sau đó leo lên mức 11.100. Trong vài tháng tới, nếu chỉ số này tăng cao hơn 12.000 thì đây là một tín hiệu tích cực cho nền kinh tế Mỹ trong ngắn hạn, giúp thúc đẩy nhu cầu tôm và giúp giá bán buôn ổn định.

Kim Dung AGROINFO