Các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ đã rút đơn kiện hệ thống hạn ngạch xuất khẩu gạo của chính phủ nước này. Giá gạo Thái Lan tiếp tục tăng.

Trong tháng 7, chính phủ Ấn Độ đã phân bổ hạn ngạch xuất khẩu gạo cho 82 nhà xuất khẩu, với tổng hạn ngạch 1 triệu tấn gạo. Sự phân bổ này được thực hiện thông qua một hệ thống lựa chọn không minh bạch, do vậy đã gây bất lợi cho một số nhà xuất khẩu gạo truyền thống của nước này. Những nhà xuất khẩu này đã đệ đơn kiện lên Tòa án tối cao Delhi. Sau đó, chính phủ Ấn Độ đã phần nào xoa dịu được tình hình khi thông báo các nhà xuất khẩu được phép xuất khẩu 2 triệu tấn gạo theo cơ chế ai cung cấp hàng trước thì xuất khẩu trước. Động thái này đã giúp những nhà xuất khẩu gạo dịu đi căng thẳng và rút đơn kiện. Hiện vẫn chưa rõ liệu chính phủ Ấn Độ có tiếp tục theo đuổi cơ chế cho 82 nhà xuất khẩu được xuất khẩu 1 triệu tấn gạo như ban đầu hay không.

Các nhà xuất khẩu Ấn Độ đang có một mùa kinh doanh sôi động, với hoạt động xuất khẩu đang diễn ra rất tốt. Các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan vừa quyết định tăng giá chào bán thêm 25 USD/tấn lên 610 – 620 USD/tấn và sẵn sàng cho thời điểm 7/10, khi chính phủ Thái Lan bắt đầu khởi động chương trình thu mua gạo với giá khoảng 500 USD/tấn. Đầu tuần này, các nhà xuất khẩu Thái Lan không thực hiện nhiều giao dịch và tuần trước, khi họ hạ giá chào, các nhà xuất khẩu này cũng không có nhiều hoạt động. Nhiều khả năng hoạt động của các nhà xuất khẩu Thái Lan sẽ tiếp tục im ắng. Và với động thái của các nhà xuất khẩu Thái Lan, các nhà xuất khẩu Ấn Độ có thể sẽ nâng giá chào bán. Ấn Độ hiện là nhà cung cấp chào giá bán thấp nhất trong số các nhà xuất khẩu gạo.

Giá gạo tương lai Trung Quốc giảm khoảng 3 USD, xuống mức 390 USD/tấn. Trong khi đó, giá gạo tương lai tại Nhật Bản lại tăng khoảng 9 USD, lên mức 3.084 USD/tấn. Chỉ số giá gạo thô Brazil giảm khoảng 5 USD, xuống mức 253 USD/tấn.

Hoạt động giao thương cũng đang trầm lắng tại thị trường Mỹ và Nam Mỹ. Các nhà máy xay xát gạo tại khu vực này đang nỗ lực tìm kiếm các hợp đồng cho niên vụ mới.

Giá gạo tương lai Chicago có một ngày giao dịch có biến động mạnh trong phiên giao dịch 21/9. Các nhà phân tích đang băn khoăn liệu áp lực giảm giá có lan khắp thị trường hay thị trường đang giảm giá để kích cầu? FED vừa quyết định sẽ bán 400 tỷ USD trái phiếu chính phủ ngắn hạn để đối lấy lượng tương các trái phiếu dài hạn (nợ công của Mỹ). Một số nhà phân tích cho rằng động thái của FED sẽ có ảnh hưởng tiêu cực tới các thị trường hàng hóa. Giá dầu thô giảm mạnh. Trong khi đó, một số ý kiến khác lại cho rằng động thái này sẽ giúp tăng thanh khoản trên thị trường và hỗ trợ giá các loại hàng hóa.

Xét về triển vọng dài hạn trên thị trường gạo, theo số liệu công bố mới nhất bởi UN, tổng dân số toàn cầu đã vượt mốc 7 tỷ người. Điều này nghĩa là nhu cầu thực phẩm toàn cầu sẽ tiếp tục tăng lên mạnh mẽ. Một ví dụ điển hình mà thế giới có thể học hỏi chính là từ tình hình tại Trung Quốc. Nước này đã nỗ lực tăng năng suất lúa và vừa qua đã công bố kết quả cho biết, Trung Quốc đã thành công trong việc tạo ra giống lúa siêu chủng, cho năng suất lên đến gần 14 tấn/ha. Đây là một bước nhảy vọt trong năng suất trồng lúa trên thế giới hiện nay.

Sản xuất lúa trên toàn cầu sẽ tăng mạnh, ngay cả khi năng suất tăng chậm hơn. Bên cạnh tăng năng suất trồng lúa, một tin tức quan trọng khác là việc Brazil có thể bổ sung một diện tích lớn đất để trồng lúa trong những năm tới. Ngoài ra, Trung Quốc, Ấn Độ, Myanmar cũng có tiềm năng lớn trong tăng mạnh hoạt động sản xuất gạo. Myanmar và một số nước láng giềng, có tổng diện tích ngang ngửa Brazil, có một lượng lớn đất đầy tiềm năng chưa đưa vào sản xuất. Khi diện tích này được đưa vào sử dụng để trồng lúa, nguồn cung lúa gạo toàn cầu sẽ tăng lên đáng kể.

Nhìn chung, khả năng sản xuất lúa gạo tăng trưởng trên toàn châu Á là rất cao nhờ tăng năng suất. Hiện năng suất trồng lúa cao nhất được ghi nhận tại Úc, với khoảng 10 tấn/ha. Trung Quốc và Ấn Độ, hai nước sản xuất lúa gạo lớn nhất thế giới, cũng có thể dễ dàng tăng gấp đôi sản lượng gạo, đặc biệt là Ấn Độ. Ấn Độ sở hữu diện tích đất trồng trọt lớn thứ 2 thế giới, chỉ sau Mỹ và mặc dù tổng diện tích đất của Ấn Độ chỉ hơn 1/3 diện tích của Trung Quốc nhưng diện tích đất trồng trọt của Ấn Độ lại lớn hơn diện tích đất trồng trọt của Trung Quốc. Nói cách khác, diện tích đất trồng của Ấn Độ và Trung Quốc có thể coi là tương đương. Hiện sản lượng gạo của Trung Quốc cao hơn 40% so với Ấn Độ nhờ năng suất trồng lúa tại Trung Quốc cao hơn. Tại Ấn Độ, bang Punjab có năng suất trồng lúa cao nhất, ở mức tương đương với năng suất trung bình của Trung Quốc.

Trong 40 năm qua, diện tích đất trồng lúa của Trung Quốc đã giảm khoảng 6 triệu ha; trong khi dó, diện tích trồng lúa của Ấn Độ lại tăng 4,6 triệu ha. Năng suất lúa rất cao của Trung Quốc một phần là nhờ các biện pháp thâm canh, sử dụng phân bón và giống tốt, cũng như hiệu quả sử dụng nguồn nước và máy móc cơ khí tốt hơn. Để xoa dịu nỗi lo về tăng trưởng dân số toàn cầu có thể đẩy cầu lương thực tăng cao, những đầu tư vào nghiên cứu và sử dụng nguồn nước sẽ giúp tăng mạnh sản xuất gạo tại châu Á.

Về vấn đề nguồn nước, những nông dân trồng lúa tại Texas, Mỹ đang lo lắng về vấn đề này. Nếu những nông dân tại Mỹ lo ngại nếu có đủ nước cho mùa vụ tới thì các nhà chức trách nước này cần điều tiết nguồn cung nước tới một số khu vực trồng lúa tại Texas. Trong vài năm vừa qua, Texas, một trong những bang trồng lúa lớn nhất của Mỹ, đã phải chứng kiến sản lượng lúa gạo giảm dần do người dân định cư và các đại siêu thị lớn dần chiếm đất trồng lúa. Ngoài ra, bang này cũng phải trải qua đợt hạn hán tồi tệ nhất và hiện các nhà chức trách cho biết họ chỉ có thể cung cấp đủ nước cho mùa vụ đầu và những người nông dân tại Texas có thể sẽ phải tự xoay xở cho mùa vụ thứ hai. Tại Mỹ, cả Texax và Nam Louisiana đều có vụ lúa thứ hai. Trong khi đó, tại Arkansas, nông dân không gặp bất cứ vấn đề nào liên quan đến nguồn nước và một lượng lớn nguồn cung gạo của Mỹ vẫn đến từ bang này.

Kim Dung AGROINFO