Nhiều giải pháp

Để có thể phát triển ngành nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững thì việc đề ra các giải pháp nhằm xây dựng vùng nuôi trồng thủy sản tập trung an toàn dịch bệnh và vệ sinh thực phẩm là điều cấp thiết. Bởi, từ việc đáp ứng được các tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm của quốc gia và quốc tế, ngành nuôi trồng thủy sản địa phương sẽ được “lột xác” và phát triển theo hướng có thể khống chế được dịch bệnh, ô nhiễm môi trường và kiểm soát được dư lượng kháng sinh, hóa chất độc hại trong sản phẩm. Giải pháp đầu tiên mà ngành chức năng hướng đến là nâng cấp hệ thống ao nuôi. Theo đó, từ việc chuẩn bị và cải tạo ao nuôi, lấy nguồn nước để cấp vào ao nuôi cho đến gây màu nước phải được tuần tự thực hiện theo các quy chuẩn kỹ thuật chung. Chi cục Nuôi trồng thủy sản Quảng Nam cho biết, trong việc chuẩn bị và cải tạo ao nuôi thì phải đảm bảo được hệ thống cấp, thoát nước hợp lý; ao chứa nước cấp phải chiếm được 10 - 20% diện tích ao nuôi, bờ ao phải được gia cố chắc chắn để tránh tình trạng thẩm thấu và xói mòn; khu vực ao nuôi phải có hệ thống xử lý nước thải… Nguồn nước cấp vào ao nuôi phải được xử lý và kiểm tra các yếu tố môi trường nằm trong ngưỡng thích hợp cho tôm nuôi phát triển.

Bên cạnh việc nâng cấp hệ thống ao nuôi, giải pháp quản lý môi trường ao nuôi, quản lý thuốc và hóa chất trong nuôi tôm, thu hoạch và bảo quản sản phẩm cũng được ngành chức năng đưa ra. Theo ông Cao Duy Bình, Phó Trưởng phòng Kỹ thuật - nghiệp vụ Chi cục Nuôi trồng thủy sản Quảng Nam, những thay đổi của môi trường sẽ quyết định đến quá trình sinh trưởng và phát triển của các đối tượng nuôi trồng thủy sản. Bởi vậy, duy trì sự ổn định của môi trường bằng cách điều chỉnh tốt độ pH, quản lý chất lượng nước và đáy ao sẽ là giải pháp hữu hiệu giúp các nông hộ có được vụ sản xuất thành công. “Ngoài việc nên kiểm tra độ pH trong ao nuôi theo mật độ 2 lần/ ngày, nông dân nên kiểm tra lượng thức ăn đã tiêu thụ để tránh sự tích lũy thừa ở đáy ao. Kiểm tra số lượng bùn ở đáy ao cũng rất cần thiết. Đáy ao được xem là tốt nhất nếu bùn có màu nâu hoặc nâu mỏng. Nếu bùn ở đáy ao có màu đen nên giảm lượng thức ăn 10% trong 2 ngày, thay đổi 15 - 20% lượng nước và tăng cường sử dụng quạt nước” - ông Cao Duy Bình khuyến cáo.

Về quản lý thuốc và hóa chất trong nuôi trồng thủy sản cũng như thu hoạch và bảo quản sản phẩm, theo ông Ngô Tấn, Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thủy sản tỉnh, bên cạnh việc không được sử dụng kháng sinh bị cấm trong các trường hợp chữa bệnh cho tôm cũng như các đối tượng nuôi khác, các nông hộ phải ghi lại các loại thuốc thú y và hóa chất để kiểm soát môi trường. Việc thu hoạch và bảo quản sản phẩm cũng phải thực hiện theo các nguyên tắc chung. Thu hoạch các đối tượng nuôi trồng thủy sản phải đảm bảo sản phẩm sạch. Người nuôi không để tôm trực tiếp dưới ánh mặt trời, thiết bị thu hoạch và vận chuyển phải đảm bảo sạch. Sau khi thu hoạch, tôm phải được rửa sạch trong nước ngọt và được vận chuyển đến nhà máy chế biến càng sớm càng tốt.

Khó thực hiện

Để có thể thực hiện các giải pháp nhằm xây dựng vùng nuôi trồng thủy sản tập trung an toàn dịch bệnh và vệ sinh thực phẩm, ngành chức năng cũng đã “kèm theo” các điều kiện. Theo đó, các cơ sở nuôi, các vùng nuôi, khu vực nuôi phải được bố trí ở địa điểm thích hợp. Cụ thể, các vùng nuôi phải có hệ thống giao thông thuận lợi; hệ thống điện được bố trí tốt đến tận ao nuôi; hệ thống cấp và thoát nước phải được thiết kế hợp lý theo yêu cầu: cống cấp hoặc máy bơm nước và cống thoát nước phải được bố trí riêng biệt; cơ sở nuôi phải được bố trí xa các nguồn nước gây ô nhiễm như nước thải sinh hoạt và các hoạt động công nghiệp… Tuy nhiên, các điều kiện về bố trí địa điểm như vậy sẽ rất khó thực hiện. Hiện tại, trong khi việc nuôi tôm nước lợ ở vùng triều vẫn chưa được quy hoạch chi tiết thì tại một số vùng nuôi thủy sản nước ngọt, đặc biệt là cá tra, khả năng triển khai các quy hoạch vào thực tế đang gặp rất nhiều khó khăn. Do thiếu hụt nguồn vốn và do rào cản thị trường, các quy hoạch vẫn chỉ có thể là quy hoạch… trên giấy. Bởi vậy, việc chọn địa điểm đảm bảo được hạ tầng vùng nuôi theo các điều kiện như trên sẽ là rất khó khả thi.

Ngoài việc chọn địa điểm đáp ứng các yêu cầu về hạ tầng vùng nuôi, một điều kiện khác cũng sẽ rất khó thực hiện là quy định về hồ sơ ghi chép trong quá trình nuôi của các hộ nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh. Theo quy định, việc ghi chép phải được thực hiện chi tiết về thức ăn sử dụng, định kỳ kiểm tra các yếu tố môi trường, định kỳ sử dụng thuốc và hóa chất, số lượng giống thả và các chỉ tiêu kiểm tra mầm bệnh… Vì vậy, việc thực hiện những quy định này khó khăn ở chỗ tập quán sản xuất của các hộ nông dân. Do ưu tiên về lợi nhuận trước mắt, do sản xuất nhỏ lẻ, tự phát, việc ghi chép theo quy định sẽ là một “rào cản” thực sự đối với quá trình sản xuất của họ.

Với những khó khăn cố hữu của ngành nuôi trồng thủy sản Quảng Nam như chưa quy hoạch cụ thể vùng nuôi, chưa đầu tư hạ tầng đúng mức, tập quán sản xuất nhỏ lẻ, manh mún… thì việc xây dựng vùng nuôi trồng thủy sản tập trung an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm vẫn sẽ còn là một kỳ vọng… xa xôi.

Theo báo Quangre Nam