Dữ liệu từ Cơ quan Thống kê Philippines (PSA) cho thấy giá gạo thường và gạo xát bóng cùng tăng nhanh khi nguồn cung gạo NFA trên thị trường cạn kiệt.

Giá gạo thường chạm mốc cao nhất vào tuần thứ 2 của tháng 4, ở mức 1,99 USD/kg, tăng 7,88% so với cùng kỳ ăm 2017. Trong khi đó, giá gạo xát bóng trung bình chạm mức cao nhất 2,19 USD/kg vào tháng 6, tăng 5,58% so với cùng kỳ năm 2017. Giá gạo tại Philippines bắt đầu tăng vọt từ tuần cuối cùng của tháng 3. NFA thông báo hồi tháng 4 rằng họ cạn kiệt nguồn gạo dự trữ.

Giá gạo tăng cùng với giá hàng hóa cơ bản và giá dầu tăng, và việc triển khai cải cách thuế góp phần đẩy lạm phát lên tới 4,6% vào tháng 5 vừa qua, vượt xa mục tiêu hàng năm của chính phủ là 2 – 4%.

Mặc dù giá gạo tại Philippines được cho là sẽ ổn định trong vài tuần tới, nhiều câu hỏi vẫn đọng lại: Nguyên nhân căn bản của tình trạng thiếu hụt gạo là gì? Và những biện pháp nào cần triển khai để ngăn chặn tình trạng này tái diễn?

Các vấn đề tranh cãi nội bộ của NFA là một phần nguyên nhân gây ra sự chậm trễ quyết định nhập khẩu gạo và các vấn đề phân bổ gạo. Giữa những tranh cãi không ngớt trong nội bộ NFA, ngày 17/4, tổng thống Duterte thông báo chuyển NFA xuống quyền quản lý của Bộ Nông nghiệp, đồng thời bãi nhiệm chủ tịch hội đồng NFA của ông Leoncio Evasco Jr. Trong tuyên bố ngày 13/6, ông Duterte cho biết ông tước quyền của ông Evasco bởi tầm nhìn ngắn hạn của ông này về vấn đề nguồn cung gạo và dính dáng vào tranh chấp nội bộ với các nhà chức trác khác. Đồng thời, ông Duterte cũng ám chỉ rằng Philippines sẽ cần phải nhập khẩu gạo trong thời gian tới, trái ngược với tuyên bố trước đây của ông là nước này sẽ đạt mục tiêu tự cung tự cấp gạo.

Mặc dù vậy, người tiêu dùng Philippines vẫn lo lắng về tình hình nguồn cung gạo những tuần tới liên quan đến nguồn cung của NFA trên thị trường. Thượng viện Philippines có thể sẽ tông qua luật thuế nhập khẩu gạo trong năm 2018, theo đó cho phép nhập khẩu gạo tự do hơn vào nước này. Luật hiện tại chỉ cho phép NFA được nhập khẩu gạo, mang lại vị thế độc quyền cho cơ quan này.

Thượng nghị sỹ Villar cho rằng cho phép nhập khẩu gạo sẽ giúp giá gạo giảm nhờ cạnh tranh mạnh. Để bảo vệ nông dân Philippines, mức thuế nhập khẩu gạo sẽ đồng loạt ở mức 35%.

Bà Villar cho rằng nông dân Philippines không thể cạnh tranh với nông dân Việt Nam do chi phi sản xuất của Việt Nam chỉ ở mức 0,3 USD/kg, trong khi của Philippines là 0,6 USD/kg. Để nâng cao cạnh tranh của nông dân Philippines, bà Villar cho biết sẽ hợp tác với Bộ Nông nghiệp Philippines để cơ giới hóa hoặc sử dụng máy móc trong sản xuất gạo và phân phối hạt giống để có năng suất cao hơn.

Theo Rappler (gappingworld.com)