Những vướng mắc
Theo Bộ Tài chính, chỉ tính riêng trong vòng 3 năm gần đây, vốn đầu tư của Nhà nước dành cho nông nghiệp tăng đáng kể: năm 2007 là 25.413 tỷ đồng (thuỷ lợi chiếm 18.143 tỷ đồng); năm 2008, Ngân sách Trung ương cân đối 1.000 tỷ đồng để hỗ trợ các địa phương cấp kinh phí cho các đơn vị quản lý khai thác công trình thuỷ lợi.Thêm vào đó, để “gỡ khó” cho các địa phương, Bộ Tài chính cũng đã thực hiện ứng trước kinh phí từ tháng 1/2008 để tạo điều kiện cho các đơn vị triển khai các kế hoạch sửa chữa, nạo vét kênh mương, phục vụ kịp thời cho sản xuất nông nghiệp.
Tuy nhiên, trong quá trình tiến hành triển khai thực hiện Nghị định 154/2007/NĐ-CP cũng bộc lộ một số tồn tại do Nghị định này chỉ đề cập đến diện tích tưới tiêu đối với các công trình thuỷ nông xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nuớc. Còn diện tích tưới tiêu các công trình thuỷ lợi xây dựng bằng vốn không phải của ngân sách, đang thu theo thoả thuận thì không được miễn. Ngoài ra, mức cấp bù thuỷ lợi phí cho các địa phương được căn cứ vào mức thu thuỷ lợi phí theo quy định của UBND các tỉnh, thành phố theo quy định tại Nghị định 143/2003/NĐ-CP nhưng khi thực hiện Nghị định này các địa phương lại có quy định mức thu thuỷ lợi phí khác nhau.
Bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện không ít địa phương đã gặp vướng mắc do các trạm bơm điện tiêu thụ điện vượt quá định mức; khi gặp sự cố máy móc hư hỏng thì không biết lấy nguồn ngân sách từ đâu để chi trả... Do đó đã xảy ra tình trạng ruộng ngay cạnh trạm bơm mà lúa phải chịu chết khô.
Khắc phục cách nào?
Khắc phục những tồn tại của Nghị định 143/2003/NĐ-CP và Nghị định 154/2007/NĐ-CP, Dự thảo Nghị định lần này đã tập trung vào những nội dung còn tồn tại với những quy định: về mức thu thuỷ lợi phí; về chính sách đối với các đơn vị quản lý, khai thác công trình thuỷ lợi... nhưng quan trọng hơn cả là miễn thuỷ lợi phí. Dự thảo, giữ nguyên đối tượng và phạm vi miễn thuỷ lợi phí như Quy định tại Nghị định số 154/2007/NĐ-CP và mở rộng thêm phạm vi miễn là diện tích được tưới, tiêu nước từ các công trình thủy lợi xây dựng bằng nguồn vốn khác và thu thuỷ lợi phí theo thoả thuận. Cụ thể là: miễn thuỷ lợi phí diện tích trong hạn mức giao đất nông nghiệp của các hộ gia đình, cá nhân dùng vào sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản và làm muối không phân biệt diện tích tưới, tiêu từ công trình được đầu tư bằng vốn ngân sách hay nguồn vốn ngoài ngân sách; thu thuỷ lợi phí theo qui định của nhà nước hay thoả thuận. Dự thảo cũng đề nghị miễn thuỷ lợi phí toàn bộ diện tích không phân biệt trong hay ngoài hạn mức giao đất nông nghiệp cho các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức nằm trên địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn...