Ngày 5.10, công ty Friesland Campina Việt Nam đồng loạt ký hợp đồng mới với 2.600 hộ nông dân cung cấp sữa. Ngoài sáu tiêu chuẩn bắt buộc về tỷ lệ vật chất khô, chất béo, nhiễm vi sinh, chất trộn thêm, pha nước, kháng sinh, điều khoản tính giá sữa hợp đồng mới còn đưa thêm tiêu chuẩn tổng tạp trùng tối đa trên mỗi đơn vị sữa. Theo đó, nếu tổng vi khuẩn vượt mức theo quy định thì nông dân bị khấu trừ từ 300 đến 900đ/lít sữa tuỳ mức độ vi phạm.

Trừ tiền

Ông Lê Văn Hùng, nuôi 30 con bò sữa ở ấp 8, Tân Thạnh Đông bức xúc: “Tui bị trừ tới 700đ/lít sữa, chỉ nhận được 6.400đ/lít”. Ông Hùng nói rằng chưa bao giờ gia đình ông bị trừ tiền nhiều như thế, vì tất cả các khâu ông đều thực hiện theo đúng hướng dẫn của cán bộ khuyến nông công ty.

Hộ ông Nguyễn Văn Xớ, ngụ ấp 5, xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi cũng bị trừ tiền còn 6.500đ/lít sữa, trong khi trước đây khi chưa áp dụng tiêu chuẩn tổng vi khuẩn thì giá sữa trung bình mỗi đợt từ 7.200 – 7.300đ/kg.

Một người vi phạm, cả nhóm gánh chịu

Điều khiến nông dân bức xúc nhất đó là cách lấy mẫu sữa xét nghiệm không công bằng, khách quan. Theo quy định hợp đồng, giá sữa được trả dựa trên chất lượng của hai mẫu sữa phân tích: mẫu cá thể và mẫu chung của nhóm.

Thế nhưng, khi tính tiền thì Friesland Campina Việt Nam lại căn cứ trên chất lượng mẫu sữa của nhóm chứ không phải mẫu sữa của từng hộ. Mẫu sữa nhóm được ông Lưu Văn Tân, trưởng phòng phát triển ngành sữa công ty Friesland Campina Việt Nam, giải thích là mẫu sữa lấy ngẫu nhiên của các hộ giao sữa tại một điểm (đổ chung với nhau). Sau khi phân tích, chất lượng mẫu sữa nhóm sẽ là cơ sở tính tiền cho tất cả các hộ.

Ông Châu Văn Sinh, nông dân nuôi bò sữa ấp 1, Vĩnh Lộc B, cho biết mỗi ngày gia đình ông và 23 hộ khác giao sữa hai lần (sáng, chiều) tại điểm thu mua trong ấp, sữa đổ chung vào một bồn, đưa về nhà máy công ty mới lấy mẫu phân tích. Nếu sữa đạt đủ tiêu chuẩn chất lượng thì cả 24 hộ nhận được 7.100đ/lít, trường hợp bị thiếu hụt một trong những tiêu chuẩn thì tất cả bị trừ tiền như nhau.

“Lấy mẫu như vậy là không công bằng, vì có thể trong bồn sữa ngày hôm đó chỉ có một hộ bị nhiễm tạp trùng cao, còn hộ khác đều đạt nhưng vẫn bị trừ tiền giống nhau”, ông Châu Văn Sinh, ấp 1, Vĩnh Lộc B bức xúc. Theo ông Sinh, cách tính chất lượng sữa dựa trên phân tích mẫu nhóm sẽ khiến người nuôi bò sữa bị trừ tiền hai lần. Vì mẫu sữa của từng hộ nếu không đạt thì đã bị công ty trừ tiền. Mẫu sữa này đổ dồn vào các hộ khác, công ty lại lấy phân tích (mẫu nhóm), và dĩ nhiên sẽ không đạt, người nuôi bò lại bị trừ tiền thêm một lần nữa – lúc này số bị trừ là cả nhóm chứ không riêng gì một hộ.

Lý giải về điều này, ông Lưu Văn Tân cho rằng, do số hộ ký hợp đồng quá lớn, nếu lấy mẫu phân tích hết sẽ đội chi phí nên công ty buộc phải lấy theo nhóm để tính tiền chung (!?) Đại diện công ty Friesland Campina Việt Nam còn cho biết trước đây trong hợp đồng công ty cũng đã quy định chỉ tiêu tổng tạp trùng, nhưng chưa khấu trừ vào giá sữa tiêu chuẩn trường hợp không đạt. Nay vì muốn nâng cao chất lượng sữa đầu vào và đầu ra công ty buộc phải áp dụng khấu trừ.