Tình trạng thương nhân Trung Quốc (TQ) sang Việt Nam tìm mua nông sản đã có từ vài năm qua, nhưng đặc biệt năm nay, mức độ gom mua khá ồ ạt với tần suất ngày càng tăng và chưa có dấu hiệu dừng. Tình trạng này đã làm giá cả nhiều loại nông sản trong nước tăng cao.
Thiếu nguyên liệu
Bà Nguyễn Thị Thu Sắc, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết lâu nay, thương nhân TQ vẫn thường sang thu mua nguyên liệu tôm nhưng năm nay, họ còn mua nhiều loại hải sản khác từ các tàu đánh bắt hải sản và cả trên bờ. Do thiếu nguyên liệu, nhiều doanh nghiệp (DN) trong nước đã phải đẩy giá lên để thu mua nhưng vẫn thiếu hàng.
Tại miền Trung, các DN chế biến thủy hải sản còn phải đối phó với thương nhân TQ săn lùng vơ vét tôm nguyên liệu tận ao nuôi. Hiện giá tôm thẻ chân trắng tại ao (loại 100 con/kg) lên đến 90.000 đồng/kg, trong khi cùng kỳ năm ngoái chỉ có 57.000 đồng/kg.
Bà Nguyễn Thị Thu Sắc lo ngại khó khăn trong việc cạnh tranh nguyên liệu, cộng với chi phí đầu vào (xăng dầu, điện nước, công lao động...) tăng nhanh khiến từ đầu năm đến nay, có khoảng 147 DN chế biến, xuất khẩu hải sản quay lưng với ngành này. Theo bà Sắc, Indonesia đã thực hiện lệnh cấm xuất khẩu nguyên liệu hải sản trong nước, Việt Nam cũng nên nghĩ tới phương án thích hợp để giữ nguồn nguyên liệu.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA), cho biết: Ước tính đã có khoảng 20% sản lượng tiêu bị thương nhân TQ thu gom. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm mất cân bằng trong ngành kinh doanh hồ tiêu trong nước.
Bà Trần Thị Túy Hoa, Tổng Thư ký Hiệp hội Cao su Việt Nam, nói lượng cao su thô xuất khẩu sang TQ đã chiếm đến hơn 70%. Do đó, hiệp hội đã phải khuyến cáo các DN hạn chế xuất tiểu ngạch, đẩy mạnh xuất chính ngạch để tránh bị thiệt hại…
Như Báo Người Lao Động đã thông tin: Gần đây thương nhân TQ còn tung “chiến dịch” lùng mua heo, vịt, trứng gia cầm với số lượng lớn. Bà Phạm Thị Huân, Giám đốc Công ty TNHH Ba Huân, cho biết thương nhân TQ mua cả vịt đẻ, thuê giết mổ rồi vận chuyển về TQ để chế biến vịt quay, đẩy giá vịt đẻ thải loại từ khoảng 60.000 đồng/con tăng lên 120.000 đồng/con nên người nuôi vịt đẻ tranh thủ bán tháo đàn dù chưa tới thời kỳ thải loại khiến nguồn cung trứng vịt đang bị thiếu hụt mạnh.
Ông Đinh Văn Thế, Chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh Long An, thừa nhận: Thương lái gom vịt xuất bán cho TQ không chỉ có vịt đẻ mà còn mua cả vịt thịt với số lượng hàng chục ngàn con...
Lãi cao vì trốn thuế
Theo ông Nguyễn Hải, Tổng Thư ký Hiệp hội Mía đường, chỉ trong 2 tháng qua đã có khoảng 70.000 tấn đường bán sang TQ. Sắp tới, mặt hàng đường sẽ còn tiếp tục “chảy” sang TQ do năm nay nước này thiếu hụt khoảng 1 triệu tấn đường so với nhu cầu.
Ông Lương Lê Phương, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, cũng thừa nhận TQ thường xuyên thiếu nguyên liệu nông sản và năm nay tình trạng thiếu hụt càng nhiều hơn, nguồn cung cấp nông sản với giá thấp của Việt Nam trở thành nơi khai thác tốt nhất đối với họ. Theo ông Hoàng Kim Giao, Cục trưởng Cục Chăn nuôi: Năm nay, TQ bị lạm phát mạnh nên giá cả tăng cao.
Giải pháp tốt nhất là tìm mua hàng nông sản từ Việt Nam, trong đó có cả gia súc, gia cầm. Riêng mặt hàng khoai mì của Việt Nam, TQ đang tiêu thụ rất mạnh, một số dùng chế biến thực phẩm, phần còn lại dùng làm nguyên liệu sản xuất ethanol…
Nhiều DN tiết lộ: Thương nhân TQ tăng cường mua vét nguyên liệu nông sản của Việt Nam còn do có lợi thế là trốn thuế nên lãi cao. Giới chuyên môn cảnh báo DN trong nước cần phải tỉnh táo khi buôn bán với thương nhân TQ. Họ thường đẩy giá lên cao trong một thời gian ngắn, sau đó tìm đủ mọi cách để ép giá, khiến giá giảm thê thảm; thậm chí bất ngờ không “ăn” hàng gây bất lợi cho nông dân đã đổ xô trồng hoặc chăn nuôi đến mùa vụ phải bán tháo…
Theo Long Giang
Người lao động