Người giao dịch với phía Việt Nam là ông Gert.J Hoodlands, giám đốc công ty Hoogland Foods BV, nhưng khi ký hợp đồng thì thường lấy tư cách pháp nhân là công ty Star Procurement Inc.

Trong giao dịch với các công ty Việt Nam, phía nước ngoài (Star Procurement và Hoogland Foods BV) đều đề nghị phương thức thanh toán D/A. Sau khi giao hàng, phía doanh nghiệp Việt Nam đều gặp khó khăn trong thanh toán tiền hàng: phía nước ngoài lần lữa không thanh toán, doanh nghiệp Việt Nam liên hệ nhiều lần, có doanh nghiệp sang tận Hà Lan tìm gặp ông ta nhưng cũng rất khó gặp, liên hệ với Star Procurement thì điện thoại thường xuyên để ở chế độ voice box, không có người trực nghe điện thoại.

Trong 1 trường hợp khác, công ty Hà Lan này thông qua một môi giới Trung Quốc giao dịch ký hợp đồng nhập khẩu cá từ công ty Việt Nam. Về diễn biến vụ việc cũng tương tự như nêu ở trên. Sau một thời gian đã giao hàng, doanh nghiệp Việt Nam cũng gặp khó khăn trong thanh toán tiền hàng (mặc dù đã gửi thư, gọi điện thoại nhiều lần), cuối cùng đã thuê luật sư để nhờ toà án bắt giữ tài sản mới thu được được tiền hàng (phần thiệt hại đối với doanh nghiệp Việt Nam trong vụ này là mất rất nhiều thời gian liên hệ đòi tiền, liên hệ luật sư và chi phí thuê luật sư…)

Trong thực tế, công ty Việt Nam không chú ý là giao dịch với một người nhưng khi ký hợp đồng lại với một tư cách pháp nhân khác mà mình không rõ, đến khi không thu được tiền hàng, tranh chấp xảy ra thì đối tác đứng ra giao dịch chỉ nhận là đại lý (agent) của pháp nhân đứng ra ký hợp đồng nhập khẩu và không chịu trách nhiệm pháp lý, liên hệ với đối tác là pháp nhân đứng tên ký hợp đồng thì không liên lạc được (điện thoại luôn để chế độ voice box), doanh nghiệp Việt Nam thường bị thua thiệt…

Với những đối tác nước ngoài không nghiêm túc, phương thức thanh toán lại không chắc chắn mà phụ thuộc vào thiện chí của người mua thì việc đòi tiền hàng chỉ có thể thực hiện thông qua luật sư để tiến hành các thủ tục gây sức ép hoặc khởi kiện tại tòa án Hà Lan.

Thủy sản là hàng có trị giá cao, hơn nữa lại là hàng thực phẩm do vậy đối tác nước ngoài (lừa đảo) sẽ tập trung vào mặt hàng này hoặc khách hàng nước ngoài có thiện ý không tốt sẽ dễ vin vào vấn đề chất lượng hàng hóa để trì hoãn và từ chối thanh toán. Nếu không được thanh toán 1 container hàng thủy sản thì công ty Việt Nam cũng đã bị thiệt hại lớn.

Trên đây chỉ là một số trường hợp doanh nghiệp Việt Nam giao dịch với cùng một đối tác Hà Lan đều chưa hoặc không thu được tiền hàng, trong thực tế cũng có thể có một số trường hợp khác gặp hậu quả tương tự nhưng doanh nghiệp Việt nam chấp nhận mất tiền mà không thông báo cho ai cả.

Để phòng tránh những rủi ro không thu được tiền hàng khi giao dịch với đối tác nước ngoài, Vụ thị trường Châu Âu Bộ Công Thương lưu ý các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản:

Đối với khách hàng mới quen hoặc mới giao dịch, doanh nghiệp cần yêu cầu phía đối tác cung cấp thông tin về đăng ký kinh doanh và tra cứu thông tin trước khi tiến hành thương thảo, sử dụng phương thức thanh toán chặt chẽ, an toàn nhằm đảm bảo thu hồi tiền hàng; công ty nước ngoài cũng như công ty Việt Nam khi đã đăng ký kinh doanh là có tư cách pháp nhân, tuy nhiên không phải đối tác có tư cách pháp nhân là yên tâm ký hợp đồng, mà cần chú ý tới khả năng chuyên doanh, số lượng nhân viên, tình hình tài chính, các điều khoản hợp đồng mà khách hàng đưa ra… Đặc biệt chú ý tư cách pháp nhân người hay công ty giao dịch và người hay công ty đứng ra ký kết hợp đồng (trong trường hợp nêu trên, khi tranh chấp xảy ra, người giao dịch chỉ nhận tư cách là agent vvà không chịu trách nhiệm, lúc ký hợp đồng đã lấy danh nghĩa 1 công ty khác mà doanh nghiệp ta lại không chú ý đến vấn đề này). Doanh nghiệp nên thường xuyên theo dõi báo chí. Vừa qua một số cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài (ví dụ như Pakixtan, Singapore, Hà Lan…) đã đăng tải thông tin cảnh báo về việc doanh nghiệp Việt Nam không được thanh toán tiền hàng khi chấp nhận phương thức thanh toán D/A, D/P, đặc biệt là giao dịch với những đối tác mới.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam không kịp thời đọc và nắm bắt được những thông tin cảnh báo để phòng tránh rủi ro trong giao dịch với đối tác nước ngoài, vì sau khi Thông tin cảnh báo này đã được Thương vụ đăng tải trên một số phương tiện thông tin đại chúng và gửi đến Hiệp hội sản xuất và xuất khẩu thủy sản (VASEP) nhưng vẫn có doanh nghiệp Việt Nam hỏi Thương vụ về đối tác này sau khi đã ký hợp đồng với họ.