Theo cơ quan chức năng, thì vụ này, tỉnh không cơ cấu giống BC15 đưa vào đồng ruộng. Song nhiều địa phương, các HTX nông nghiệp và người dân vẫn "phớt lờ" chủ trương của tỉnh, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Đặc biệt, về phía đơn vị cung ứng giống là Cty giống TB đã "lập lờ" khẳng định, BC15 chỉ bị nhiễm đạo ôn nhẹ? Cty giống TB bỏ mặc hậu quả cho người nông dân gánh chịu, khi trong hợp đồng ghi rằng: "Cty giống TB không chịu trách nhiệm thiệt hại do dịch bệnh gây ra"?

Dân "khóc"

Thời điểm cuối tháng 3.2009, dịch đạo ôn đang lây lan nhanh và tàn phá chủ yếu trên giống lúa BC15 tại nhiều cánh đồng ở các huyện Hậu Lộc, Nga Sơn, Hoằng Hoá... Hàng trăm hécta lúa BC15 đang ngả màu vàng xám, thối gốc, lụi cây nằm bên cạnh các thửa ruộng khác xanh mướt và đang chuẩn bị làm đòng. Báo cáo của Phòng Nông nghiệp huyện Hậu Lộc, trong đợt dịch này, toàn huyện có khoảng 25ha lúa bị nhiễm bệnh nặng có khả năng mất trắng, riêng xã Hoa Lộc chiếm 16ha, xã Tiến Lộc 4ha...

Chúng tôi về xã Hoa Lộc gặp các hộ nông dân cấy lúa BC15, ai cũng bức xúc đổ lỗi cho cán bộ HTX và Cty giống TB đã "đánh lừa" họ. Bà Nguyễn Thị Mây - thôn 9, xã Hoa Lộc thẫn thờ ngồi trước đám ruộng đã cháy rụi - cho biết: Vụ chiêm năm nay gia đình bà cấy 4 sào lúa, trong đó có một sào xuống giống BC15 bị bệnh đạo ôn phá. Trường hợp hộ bà Lê Thị Dân - thôn 2, xã Hoa Lộc, bi đát chẳng kém.

Hai ông bà Dân có 1,6 sào ruộng, nghe cán bộ kỹ thuật hướng dẫn: Giống BC15 năng suất cao, chất lượng gạo thơm ngon, cơm dẻo, nên bà Dân làm theo. Nào ngờ, trong khi ruộng lúa nhà hàng xóm vẫn xanh tốt bời bời thì ruộng của gia đình bà bắt đầu héo vàng. Bà Dân mua thuốc, thuê người phun hết hơn 200 nghìn đồng mà cây lúa vẫn cứ lụi dần. Bà nói như khóc: "Mất hết rồi, tới đây 2 thân già chưa biết sống bằng gì?". Cùng cảnh ngộ, 3 sào ruộng cấy giống BC15 của gia đình bà Hoàng Thị Minh, thôn 2, xã Hoa Lộc cũng đang bị dịch đạo ôn phá nát. Qua tìm hiểu cho thấy, khi cây lúa BC15 chớm bệnh, người dân đã phun thuốc đặc trị như; Comma, Dinosan, Fuji - one, Bumma... song những loại thuốc trên cũng không chiến thắng căn bệnh quái ác đang phá phách mùa màng.

Ông Phạm Văn Hồng - Chủ nhiệm HTX nông nghiệp xã Hoa Lộc - cho biết: "Năm 2009, HTX mua 1.430kg của Cty giống TB, người dân mua ngoài thêm 650kg đưa vào gieo trồng trên diện tích 22ha và cả 22ha đanh bị nhiễm bệnh đạo ôn". Tin từ Chi cục BVTV tỉnh ngày 26.3 cho biết, không riêng gì Hậu Lộc, ở nhiều huyện khác có gieo trồng giống lúa BC15 cũng đang bị dịch bệnh đạo ôn làm cho người dân điêu đứng.

Cty giống TB "phủi tay"!

Nguồn tin từ Chi cục BVTV cho biết: Hầu hết dịch bệnh đạo ôn đều được bắt nguồn từ những chân ruộng gieo cấy bằng giống lúa BC15 do Cty giống TB cung ứng. Nhiều chân ruộng cấy xen lẫn vài cụm giống BC15 cũng bị phát bệnh. Ông Lê Văn Vương - phụ trách Chi cục BVTV - khẳng định: Ngày 12.3, chi cục đã triển khai hội nghị tìm biện pháp phòng trừ sâu bệnh với sự tham gia của các trưởng phòng nông nghiệp và trạm BVTV, đã khuyến cáo nông dân phun các loại thuốc đặc trị bệnh đạo ôn, nhưng kết quả không khả quan. Ngoài giống lúa BC15, dịch đạo ôn còn phát triển trên giống lúa "Dương quang 18" - cũng do một Cty giống ở Thái Bình cung ứng.

Song, Cty giống TB đã thoái thác trách nhiệm cho các đơn vị mua giống BC15. Tại điều 2 bản hợp đồng mua - bán giống BC15 số 251-2008/HĐKT được ký kết giữa Cty giống cây trồng Thái Bình và HTX Hoa Lộc ngày 16.12.2008 nêu rõ: "Bên A không chịu trách nhiệm thiệt hại do dịch bệnh gây ra". Theo khẳng định của ông Triệu Huy Hồng - Chủ tịch UBND xã Hoa Lộc thì trước đó, trong bản tư vấn của Cty giống TB gửi khách hàng lại "lập lờ": "Giống BC15 có thể nhiễm bệnh đạo ôn ở mức nhẹ?". Ông Hồng bức xúc: "Họ chỉ nói giống BC15 có thể nhiễm nhẹ bệnh đạo ôn, nhưng thực tế nhiễm rất nặng. Giờ thì họ (Cty giống TB) lại "phủi tay", đẩy hết trách nhiệm cho chúng tôi".

Sáng ngày 27.3, ông Nguyễn Văn Hoằng - Phó Chủ tịch UBND huyện Hậu Lộc - gọi điện cho PV Báo Lao Động, ông Hoằng nói: "Huyện đã thông báo cho tất cả các xã không được đưa giống lúa BC15 vào cấy trong vụ chiêm xuân. Thế nhưng, một số xã, HTX nông nghiệp và người dân vẫn lén lút làm trái chủ trương của tỉnh, huyện". Ông Hoằng cho biết thêm: UBND huyện  sẽ có biện pháp xử lý kỷ luật thích đáng.

Ngày 23.3, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Văn Chiến cũng đã ký công điện số 03 gửi UBND các huyện và các đơn vị liên quan, yêu cầu đối với những diện tích lúa bị bệnh đạo ôn quá nặng thì cương quyết tiêu huỷ, không để bệnh lây lan ra diện rộng và ngăn ngừa bệnh đạo ôn cổ bông sau này. Thế nhưng đến ngày 27.3, nhiều địa phương vẫn chưa thực hiện nghiêm công điện trên.