Trên một tờ báo gần đây có đưa ra thông tin chỉ 10% hộ gia đình ở TP.HCM và Hà Nội sử dụng thực phẩm tươi sống được kiểm dịch, 90% hộ dùng thực phẩm tươi sống không kiểm dịch và trích nguồn thông tin từ AGROINFO. Đây cũng chính là những thông tin trong một báo cáo điều tra mà ông đã thực hiện, xin hỏi tính xác thực của thông tin này như thế nào?

Năm 2008, AGROINFO đã thực hiện Báo cáo điều tra tiêu dùng thịt và thực phẩm qua phương pháp chọn mẫu tại địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Kết quả khảo sát với hơn 500 hộ gia đình cho thấy, lượng thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm chỉ chiếm từ 15 – 20% trong cơ cấu bữa ăn của hộ. Trong số đó chủ yếu là các loại thực phẩm chế biến.

Số liệu khảo sát cũng cho thấy, có đến 80% các hộ được hỏi chọn mua thực phẩm tươi sống tại các chợ truyền thống. Các loại rau, củ quả và thực phẩm thường được người tiêu dùng lựa chọn dựa vào cảm quan, do vậy bản thân họ cũng không đánh giá chính xác được tính an toàn của sản phẩm. Do vậy, tỷ lệ số hộ sử dụng thực phẩm tươi sống được kiểm dịch đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm rất thấp, chỉ khoảng 10% số hộ được hỏi. Các loại thực phẩm này chủ yếu là thịt lợn, thịt bò và gia cầm và các loại rau sạch được bày bán trong các siêu thị. Báo SGTT số ra ngày 5/8/2009 cho đăng tải kết quả nghiên cứu trên của AGROINFO với 90% hộ tiêu dùng thực phẩm tươi sống không kiểm dịch là không chính xác. Chúng tôi đã trao đổi lại và yêu cầu SGTT đính chính lại thông tin này.

Là người đã có nghiên cứu về tiêu dùng mặt hàng thịt và thực phẩm, xin ông cho biết ý kiến của cá nhân ông về vấn đề thịt “bẩn” hiện đang gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng ?

Thời gian vừa qua, các cơ quan chức năng phát hiện hàng loạt các vụ việc liên quan đến nhập khẩu thực phẩm bẩn như sữa, thịt đông lạnh, nội tạng động vật nhập khẩu… Các lỗi hành vi gian lận phổ biến thường là không chứng minh được rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm, ghi sai nhãn mác, dán nhãn mới để thay đổi hạn sử dụng cho các sản phẩm đã quá hạn. Rõ ràng, vấn đề VSATTP hiện nay đang bị các doanh nghiệp coi thường. Vinafood là một ví dụ điển hình khi hàng trăm tấn thịt nhập khẩu của họ bị các cơ quan chức năng phát hiện và yêu cầu giữ nguyên hiện trạng để xác minh làm rõ…vẫn được tẩu tán. Hành vi đó là một sự xúc phạm nghiêm trọng đối với người tiêu dùng.

Các vụ việc liên quan đến thực phẩm bẩn gần đây đặt ra hàng loạt các vấn đề liên quan đến đạo đức và trách nhiệm xã hội của doanh, vai trò của hội bảo vệ người tiêu dùng và bản thân người tiêu dùng. Sau hàng loạt các vụ việc gian lận liên quan đến xăng, sữa, và giờ là thực phẩm, đã đến lúc cần có chế tài đủ mạnh, thậm chí có thể đề nghị khởi tố các hành vi gian lận này nếu có đủ bằng chứng. Đây là trách nhiệm của Hội tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam. Trong khi chờ đợi được bảo vệ, người tiêu dùng lại đành phải cố gắng trở thành người tiêu dùng thông thái trong bối cảnh đạo đức kinh doanh của doanh nghiệp đang xuống thấp như hiện nay.

Chuyên gia phân tích ngành hàng Phạm Văn Hanh