Trao đổi với Tiền Phong, ông Nguyễn Thành Biên - Thứ trưởng Bộ Công Thương, cho biết, rất bất ngờ khi các doanh nghiệp Việt Nam ký được các hợp đồng xuất khẩu lượng gạo lớn như vậy.

Cũng theo ông Biên, giá một số mặt hàng nông sản trên thế giới đang tăng. Do đó, nếu không có sự điều chỉnh kịp thời, hợp lý, giá gạo trong nước sẽ bị đẩy lên, dẫn đến việc tranh giành nhau mua như năm trước, khiến giá tiêu dùng lại tăng cao, gây bất ổn xã hội.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo xuất khẩu tăng đáng kể, từ 10 đến 40 USD/tấn (dao động 430 - 460 USD/tấn). Giá gạo trong nước cũng tăng khá: Gạo nguyên liệu loại một giá 5.400 - 5.450 đồng/kg, gạo nguyên liệu loại hai giá 5.200 đồng/kg; gạo thành phẩm 5% tấm khoảng 6.800 - 6.900 đồng/kg (không bao bì), gạo 15% tấm khoảng 6.550 đồng/kg, gạo 25% tấm khoảng 6.000 - 6.100 đồng/kg.

Đến nay, Việt Nam đã ký hợp đồng xuất khẩu được 3,7 triệu tấn gạo (trong đó, có cả hợp đồng ký trong năm 2008) giao cho khách hàng trong nửa năm 2009.

Chỉ tính riêng các hợp đồng ký từ đầu năm đến hết tháng sáu đã đạt khoảng ba triệu tấn. Tuy nhiên, theo Bộ Công Thương, Việt Nam chỉ giao khoảng 3,4 triệu tấn gạo, còn lại 300.000 tấn sẽ giãn giao cho đối tác, dành cho vụ hè - thu.

Theo Bộ Công Thương, đến hết tháng hai, Việt Nam xuất khẩu gần một triệu tấn gạo, tăng gần hai lần so với cùng kỳ năm 2008.

Bộ NN&PTNT dự báo, trong cả năm nay, tổng sản lượng lúa cả nước có thể đạt 38 triệu tấn, trong số đó chín triệu tấn thóc (tương đương 4,5 - 5 triệu tấn gạo) có thể dùng để xuất khẩu.

Vụ đông - xuân ở miền Nam đạt khoảng 9,5 triệu tấn thóc. Vì thế, trong tháng ba sẽ cố gắng giao các nhà nhập khẩu khoảng 800.000 tấn, đảm bảo thu mua hết lúa vụ đông - xuân cho nông dân theo chỉ đạo của Thủ tướng.

Cũng theo Bộ NN&PTNT, do lượng gạo ký theo hợp đồng xuất khẩu rất lớn nên trong ba, bốn tháng tới, Việt Nam sẽ phải chịu nhiều sức ép khi phải giao các nhà nhập khẩu nước ngoài khoảng 2,7 triệu tấn gạo.

Ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, cho biết, các doanh nghiệp sẵn sàng thu mua hết gạo cho bà con. Tuy nhiên, theo ông Phong, Chính phủ cần tạo điều kiện hơn nữa về đầu ra cho sản phẩm, trong đó có các khâu như xây dựng kho chứa hiện đại, nâng cao phẩm chất gạo, xúc tiến thương mại, nâng cao và quảng bá thương hiệu gạo Việt Nam… để xuất khẩu gạo bền vững, đảm bảo lợi ích của doanh nghiệp và nông dân.