Nông dân hốt hoảng vì điều

Tỉnh Đồng Nai hiện có 45.000ha điều, năng suất bình quân năm 2008 đạt 1,2 tấn/ha nhưng năm nay dự đoán sẽ giảm sút. Theo ông Nguyễn Văn Rung, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Điều năng suất cao của xã An Viễn (Trảng Bom), sản lượng điều năm nay giảm khoảng 50% so với mọi năm. Không chỉ vậy, người trồng điều còn phải chịu thêm việc giá điều xuống khá thấp. Mặc dù mới vào đầu vụ nhưng giá chỉ đạt 10.000 đồng/kg, thấp hơn khoảng 5.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm 2008 và có khả năng tiếp tục giảm.

Tại Bình Dương, nông dân cũng mất mùa điều nặng, còn hạt điều thì rớt giá. ông Lê Văn Hà ở xã Tân Định (Tân Uyên) cho biết: “Năm ngoái thời tiết khá thuận lợi nên vườn điều 3ha của gia đình tôi cho sản lượng hơn 3 tấn, còn năm nay chỉ bằng một nửa năm ngoái. Giá điều vụ trước đạt 12.000-13.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình tôi còn lãi 30 triệu đồng. Còn với giá như hiện nay, trừ chi phí, chắc chắn thua lỗ”. Hiện, giá điều tại Bình Dương dao động từ 9.000-9.500 đồng/kg. Theo nhận định của giới tư thương, thời gian tới, giá hạt điều sẽ tiếp tục giảm xuống còn 5.000-6.000 đồng/kg.

Với diện tích trên 52.000ha, Bù Đăng là một trong những huyện có diện tích điều lớn nhất tỉnh Bình Phước. Những ngày này, dù đã vào vụ thu hoạch nhưng không khí ở các vườn điều khá im ắng. Ông Trần Văn Bính ở xã Minh Hưng thở dài: “Vụ điều năm nay coi như mất trắng. Gia đình tôi trồng hơn 10ha, năng suất chỉ đạt 1,2 tấn/ha, bán với giá 9.000 - 9.500 đồng/kg. Nếu cứ tiếp diễn như vậy, tôi e sẽ không đủ tiền thuê nhân công và chi phí đầu tư”.

Năm 2009, ngành điều dự kiến xuất khẩu 175.000 tấn, kim ngạch 875 triệu USD, tuy nhiên rất khó hoàn thành. Hiện, khoảng 95% sản lượng hạt điều dành cho xuất khẩu, chỉ 5% tiêu thụ nội địa. Theo Vinacas, hạt điều bán trong nước chỉ 60.000-70.000 đồng/kg, giá không cao so với các loại bánh hoặc trái cây ngoại nhập nhưng người tiêu dùng ít mua, trừ dịp Tết. Vì vậy, tới đây, rất cần một chiến lược kích cầu tiêu thụ nội địa, tìm hướng đi mới cho ngành điều.

Lý giải về năng suất điều giảm, ông Huỳnh Thành Vinh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Đồng Nai cho hay: “Tình trạng điều mất mùa năm nay là phổ biến. Năm 2008, giá phân bón tăng quá cao khiến nông dân giảm lượng phân bón cho điều. Đây là một trong những nguyên nhân làm giảm năng suất. Bên cạnh đó, mùa khô 2008-2009, miền Đông Nam Bộ có nhiều trận mưa trái vụ, độ ẩm tăng cao làm cho nấm bệnh phát triển, đặc biệt là bệnh thán thư. Loại bệnh này nếu chủ vườn không kịp xịt thuốc thì bông điều sẽ hư hết”.

Doanh nghiệp đau đầu

Trong khi nông dân đang hốt hoảng do điều mất mùa, rớt giá thì việc thị trường gần như đóng băng, giá tiếp tục giảm, chất lượng nhân điều xuống cấp đang khiến các doanh nghiệp (DN) điều đau đầu. Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) lo ngại, năm 2009 khả năng thua lỗ trong chế biến, xuất khẩu điều vẫn còn tiếp diễn. Nếu năm 2008, chỉ một số ít DN gặp khó khăn thì năm 2009, 100% DN sẽ vấp phải cảnh này.

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc Xí nghiệp Chế biến Xuất nhập khẩu điều và Nông sản thực phẩm Bình Phước (Vinafimex Bình Phước), thị trường lớn Trung Quốc gần như không còn giao dịch còn các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, châu âu mua cầm chừng và chỉ tập trung vào hàng chất lượng cao. Nếu tình hình này cứ tiếp tục thì chắc chắn lượng điều tồn kho, nhất là loại trung bình và cấp thấp sẽ cực lớn.

Ông Phạm Văn Chế, Giám đốc Công ty TNHH Hàm Long (Tây Ninh) than thở, suốt 2 tháng qua, DN xuất chưa được 3 container và nhận rất ít đơn hàng; trong khi thời điểm này năm ngoái khá sôi động. Lý giải về tình trạng ảm đạm này, ông cho rằng, khủng hoảng kinh tế toàn cầu khiến thị trường tiêu thụ nhân điều ở Hoa Kỳ, châu âu giảm mạnh.

Hiện, khá nhiều DN trong nước thiếu đơn hàng, dù giá xuất khẩu đã giảm xuống 4.000-4.300 USD/tấn, trong khi giá bình quân của năm 2008 là 5.000- 5.500 USD/tấn. Theo Vinacas, hiện tình hình bán hàng của ngành điều vẫn tiếp tục diễn biến rất xấu. Điều đáng lo ngại là, qua khảo sát chất lượng hạt điều thô đầu vụ 2009 cho thấy, tỷ lệ hạt nổi chiếm từ 25-30%. Ngoài ra, tỷ lệ hạt non cũng vào khoảng 30%, tỷ lệ hao hụt sau phơi lên đến 20%. Để hạn chế thua lỗ nặng, theo Vinacas, các DN cần hết sức cẩn trọng và cân nhắc khi quyết định mua hàng tồn trữ.

Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam Nguyễn Đức Thanh cho hay, Bộ Công Thương cùng Hiệp hội đã đề xuất việc giảm thuế thu nhập DN, lùi thời gian nộp thuế cho DN xuống 8 tháng, kích cầu tiêu dùng trong nước. Phía ngân hàng hỗ trợ vốn vay, giảm lãi suất nhằm giúp các DN cố gắng duy trì sản xuất trong thời buổi khó khăn.