90% là hoa quả Trung Quốc

Theo lời chị T, một lái buôn có thâm niên gần 10 năm buôn bán hoa quả tại chợ Long Biên “mách nước”, 2h30 sáng, chúng tôi lên đường. Trời vẫn lất phất mưa, từng cơn gió bắc thổi vù vù, xé toạc chiếc áo mưa mỏng manh mà tôi đang mặc trên người.

Có tới 90% hoa quả tại chợ Long Biên là hoa quả Trung Quốc.

Chợ Long Biên mờ mờ hiện ra dưới ánh đèn đường bên đê Yên Phụ. Những người làm nghề khuân vác thuê đang lố nhố gánh những thùng hoa quả từ trong chợ đi ra, một nhóm khác đang cố ì ạch đẩy chiếc xe cải tiến chất đầy những thùng hoa quả.

Trên lòng đường Yên Phụ đã để la liệt các thùng xốp, đó là hàng mà những lái buôn, người buôn bán nhỏ chở bằng xe máy đang chờ gom đủ loại hoa quả là lên đường. Chị Tý đến từ Bắc Ninh nói: “Hôm nay trời mưa, hai vợ chồng tôi phải đi từ lúc 1 giờ sáng, đến đây là 2h30 phút, vội vàng đi lấy hàng ngay, vậy mà 3 rưỡi sáng mới xong ”. Chị Tý cũng cho biết, tất cả các loại hoa quả mà chị lấy đều là hoa quả Trung Quốc.
 

Các loại hoa quả Trung Quốc đang bày bán trong chợ.

Thấy tôi hỏi giá các loại hoa quả cũng như nguồn gốc xuất xứ, nghĩ là “gà mờ”, một lái buôn tên Chư đến từ huyện Thanh Trì, ngồi co ro trong quán nước cạnh đó nói: Cam vàng, hay còn gọi là cam đường có 2 loại, loại để trong thùng nhựa và loại để trong thùng xốp. Loại để trong thùng xốp ngọt hơn, quả to và đẹp hơn nên giá đắt hơn. “Ở chợ này, 90% là hoa quả Trung Quốc, chỉ trừ có cam xanh, bưởi, thanh long… là của Việt Nam. Mà những loại quả này chúng tôi lấy rất ít vì giá cao, không lãi bằng các loại hoa quả Trung Quốc” - anh Chư nói.

Phía gầm cầu Long Biên, hàng chục chiếc xe ôtô trọng tải vài chục tấn cũng đang “xả hàng”. Tất cả các loại hoa quả đều đựng trong thùng xốp, hoặc thùng cáctông có in chữ nước ngoài. Từ cam, táo, lê đến các loại nho cũng được bày bán la liệt. Khách hàng chủ yếu là các lái buôn quen, nên chủ hàng chỉ xuất hàng rồi ghi sổ, rất ít người trả tiền ngay tại chỗ.

Đi sâu vào phía trong chợ, kẻ bán, người mua nhốn nháo, lộn xộn khắp cả khu chợ. Chúng tôi xắn quần lội bộ vòng quanh chợ và quan sát, chỉ có duy nhất 1 chiếc xe tải bán quả thanh long - một loại quả có xuất xứ Việt Nam, còn lại hầu hết là các loại hoa quả đều là Trung Quốc. Từ cam vàng, táo, lê, xoài,  dưa vàng…đến nho đều là hàng Trung Quốc.

Giá các loại hoa quả trên cũng khá “mềm”: cam vàng 20 nghìn đồng/kg, táo 19 nghìn đồng/kg, quýt 13 nghìn đồng/kg, lê 230 nghìn/thùng (16kg/thùng), nho đỏ 900 nghìn đồng/thùng (10kg/thùng)… Một lái buôn cho biết, vì trời mưa nên hàng về ít hơn, giá cũng cao hơn so với hôm trước.

Những thùng nho Trung Quốc này sẽ được các cửa hàng hoa quả biến hóa thành nho Mỹ bán với giá đắt gấp 2-3 lần.

Khó kiểm soát?

Theo tìm hiểu của PV, mỗi ngày chợ Long Biên tiêu thụ khoảng 200-300 tấn hoa quả các loại. Dịp giáp Tết, lượng tiêu thụ có thể tăng lên 400 tấn/ngày. Nói về nguồn gốc của các loại hoa quả bán trong chợ, bà Nguyễn Ánh Thịnh – Phó Ban Quản lý chợ Long Biên cho biết, mọi hàng hóa muốn bán trong chợ phải có nguồn gốc rõ ràng. Với những loại hoa quả nhập khẩu từ Trung Quốc, phải có hóa đơn mua hàng, cũng như giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật thì mới được phép bán trong chợ.

Hàng đang được tập kết bên đường Yên Phụ, chuẩn bị lên đường.

Trong giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật số 31138/KDTV do đơn vị KDTV vùng VII cấp cho 14 tấn quýt, ngày 17.12 có ghi rõ: “Chưa phát hiện thấy dịch hại kiểm dịch thực vật của Việt Nam”. Một điều đáng quan tâm là những lô hàng được bày bán trong chợ Long Biên có Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật trước khi nhập khẩu vào nội địa, thế nhưng không hiểu vì sao hoa quả vẫn bị… thối, ủng trong ruột, dù bề ngoài vỏ vẫn tươi roi rói!?

Giải thích về tình trạng này, bà Thịnh cho rằng việc kiểm tra ATVSTP nằm ngoài khả năng của BQL chợ. “Việc kiểm tra ATVSTP phải do đơn vị chuyên môn, BQL chợ chỉ có chức năng tuyên truyền, giáo dục, nhắc nhở; sắp xếp hoạt động kinh doanh cho bà con trong chợ, chứ không có thẩm quyền xử phạt về vấn đề ATVSTT” - bà Thịnh nói.

Tuy nhiên, bà Thịnh cũng thừa nhận rất khó kiểm soát vì với mỗi xe hàng mà chủ đại lý nhập về chỉ có một bộ hóa đơn (hóa đơn VAT, tờ khai hải quan điện tử, giấy kiểm dịch thực vật), trong khi đó khi về đến chợ, họ chia ra nhiều điểm bán lẻ nên việc kiểm soát nguồn gốc hàng hóa là rất khó khăn. Một nguyên nhân nữa khiến BQL chợ rất khó kiểm soát là vì phía chợ tạm dưới gầm cầu Long Biên không thuộc khu vực BQL chợ Long Biên quản lý. Khu vực đó thuộc địa bàn quận Hoàn Kiếm.

Trả lời câu hỏi có phải 90% hoa quả bán trong chợ là hoa quả Trung Quốc? Bà Thịnh xác nhận là đúng, nhưng tùy từng thời điểm. Thời điểm hiện tại thì hoa quả của Việt Nam như: bưởi, cam da xanh, thanh long cũng có nhiều nên hàng Trung Quốc không chiếm đến 90% như các thương lái đã nói!