Một trong những nguyên nhân khiến việc cơ khí hóa nông nghiệp gặp nhiều khó khăn là do nguồn máy móc sản xuất trong nước còn hạn chế về số lượng, chất lượng, chủng loại và giá cả chưa hợp lý. Hiện nay cả nước có khoảng 1.300 doanh nghiệp, cơ sở chuyên sản xuất, kinh doanh các loại máy kéo, máy nông nghiệp và thiết bị cơ khí phục vụ nông nghiệp; 1.218 cơ sở chuyên sửa chữa, bảo dưỡng, bảo hành máy móc, thiết bị cơ khí nhưng vẫn chưa thể đáp ứng được nhu cầu. Cụ thể: người nuôi tôm mỗi năm cần khoảng 70.000 máy nổ các loại có động cơ 6 - 10 mã lực, trong khi năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước chỉ đạt khoảng 25.000 máy. Máy nhập khẩu nhiều nhưng phần lớn là hàng đã qua sử dụng không rõ nguồn gốc, làm ảnh hưởng đến sản xuất cơ khí trong nước, môi trường cạnh tranh và quá trình vận hành của nông dân, nhất là khâu bảo dưỡng, thay thế phụ tùng... Diện tích từng hộ quá nhỏ hẹp cũng là một trở ngại lớn cho cơ giới hóa. Một nguyên nhân nữa do quá trình đưa máy vào đồng ruộng còn bởi giá thành đầu tư cao. Vì thế, dù có chính sách cho vay 70% số vốn mua máy và hỗ trợ lãi suất nhưng nông dân cũng rất vất vả khi xoay sở 30% vốn còn lại.

Cần định hướng đúng, phù hợp

Theo các chuyên gia Hội Cơ khí nông nghiệp Việt Nam, vấn đề quan trọng hiện nay là phải xác định cơ sở vững chắc cho việc xây dựng đường lối, chính sách và quy hoạch đối với từng lĩnh vực cơ giới hóa. Cơ giới hóa nông nghiệp chỉ có thể phát triển đúng hướng, vững chắc và hiệu quả khi có định hướng đúng với đầy đủ cơ sở thực tiễn khoa học. Do đó cần tạo dựng mối liên kết chặt chẽ giữa thị trường và sản phẩm để các thành phần kinh tế mạnh dạn đầu tư đổi mới thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất. Các nhà khoa học cần bám sát nhu cầu thực tế, tổ chức lại việc nghiên cứu và sản xuất máy móc, thiết bị cơ điện nông nghiệp, thiết bị công nghệ cao; xây dựng mô hình thí điểm và mở rộng ứng dụng kỹ thuật vào sản xuất. Hoạt động nghiên cứu phải gắn với các doanh nghiệp và đẩy mạnh nghiên cứu theo đơn đặt hàng... Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát nhấn mạnh: Cơ giới hóa không thể trở nên phổ biến nếu không đẩy nhanh dồn điền đổi thửa. Không để nông dân "tự bơi" mà cần có sự phối hợp của nhiều địa phương, ban, ngành trong phát triển cơ giới hóa nông nghiệp. Cần tập trung đầu tư, xây dựng chuyên ngành chế tạo máy nông nghiệp đủ mạnh, bao gồm máy canh tác, chế biến và thiết bị bảo quản các sản phẩm nông nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu trong nước, từng bước xuất khẩu; khuyến khích các cơ sở sản xuất vừa và nhỏ, đặc biệt là những nông dân hăng say nghiên cứu tham gia chế tạo thiết bị máy móc một cách có tổ chức...