Trong bối cảnh nhu cầu thế giới tăng mạnh đối với ethanol nhiên liệu có gốc từ mía cũng như giá đường thế giới tăng cao, hoạt động trồng mía đã phát triển mạnh tại Sao Paolo trong 5 năm qua, và đang nhanh chóng lấn át những diện tích trồng cam và các vùng đất nông nghiệp khác.

Được biết, Sao Paolo – bang giàu có nhất Braxin, trồng 2/3 sản lượng mía của cả nước đồng thời đóng góp 80% trong sản lượng cam của nước sản xuất lớn nhất thế giới 2 mặt hàng này. Braxin chiếm 80% trong thị phần xuất khẩu nước cam cô đặc đông lạnh của thế giới.

Nông dân Douglas Kowarick cho biết, 30 năm trước, xung quanh trang trại của ông chỉ có những cây cam, nhưng hiện nay đã được thay thế bằng mía. Hiện Kowarick có khoảng 50% mía, và trang trại hàng xóm trồng 100% là mía. Kowarick cũng trồng cả chuối, chanh, và lấy mủ cao su.

Cam hiện chỉ chiếm khoảng 15% diện tích trang trại của Kowarick gần Colina – cách nhà máy Cutrale 20 phút xe hơi về phía Nam. Ôtô vào trang trại này được xịt thuốc để bảo vệ chống lại bệnh thối mục ở cây cam và các loại bệnh khác. Được biết, có khoảng 12 nhà máy nằm trong bán kính 60 km cùng cạnh tranh để có được các khu đất trồng trọt màu mỡ cho trồng mía.

Chủ các nhà máy đưa ra đề xuất chặt bỏ những cây cam già cỗi, thay vào đó trồng và thu hoạch mía theo hợp đồng 6 năm với mức giá áp đặt dựa trên năng suất mục tiêu và giá thị trường. Nông dân cho thuê đất của mình, được thanh toán trước và được nghỉ ngơi. Những nông dân trồng cam hàng đầu cho biết, nông dân đã chán nản với rủi ro cao và thu nhập thấp từ trồng cam. Được biết, trong 15 năm qua, 4 nhà chế biến nước cam lớn của Braxin là Sucocitro Cutrale, Fischer Group's Citrosuco, Citrovita và Louis Dreyfus-Coinbra đã đồng loạt duy trì giá thu mua cam ở mức thấp giả tạo.

Mía: lợi nhuận lớn hơn, rủi ro thấp hơn.

Các nhà nông học cho biết, mía đang trở nên hấp dẫn với các nông dân trồng cam bởi có mức lợi nhuận cao gấp 3 lần, tuỳ thuộc vào năng suất. Được biết, hầu hết các vùng trồng cam quanh Bebedouro đã già cỗi và năng suất thấp hơn 20 tấn/ha khi cần phải sản xuất gấp đôi để cạnh tranh với mía. Nông dân hiện nay muốn đầu tư vào mía nhiều hơn chứ không muốn đặt lòng tin vào một vài khách mua cam nữa.

Hiện nay, người trồng cam đang chờ đợi kết quả của cuộc điều tra chống độc quyền của chính phủ với những lời phàn nàn của nông dân về giá áp đặt của các nhà chế biến. Theo Hiệp hội người trồng cam Braxin (Associtrus), ước tính, nông dân đã mất hàng tỷ đôla trong 15 năm qua do giá thấp giả tạo.

Trong tháng 8/06, các nhà chế biến đã đưa ra mức đền bù 100 triệu real (46 triệu USD) để cuộc điều tra được bỏ qua. Họ cam kết trong năm nay sẽ nâng giá thu mua lên mức 4,5 USD/thùng (loại 40,8 kg) từ mức 3,5 USD/thùng, song nông dân trồng cam yêu cầu trả mức 7 USD/thùng để bù đắp chi phí.

Theo tính toán của trung tâm nghiên cứu cao cấp về kinh tế học ứng dụng thuộc Đại học Sao Paolo, tỷ lệ giữa giá mía/cam đã tăng 63% trong thời gian từ năm 2001 đến 2005, và xu hướng này càng được đẩy mạnh trong năm nay.

Diện tích mía đã tăng mạnh nhất tại phía Bắc và Đông Bắc bang Sao Paolo, chủ yếu để thay thế các vườn cam già cỗi và bị sâu bệnh. Mía được trồng nhiều hơn cũng là do việc trồng cam mang lại doanh thu thấp hơn và rủi ro cao hơn.

Trong 3 năm qua, sản lượng cam của bang Sao Paolo – nơi đóng góp khoảng 80% sản lượng cam Braxin, luôn ổn định ở mức khoảng 350 triệu thùng. Con số này đủ để xuất khẩu 1,3 triệu tấn nước cam mỗi năm nhưng không đủ để củng cố lại lượng dự trữ.

Mặc dù giá cam thế giới đã tăng mạnh sau khi các khu vực trồng cam của bang Florida bị san phẳng bởi các trận bão, song nông dân Braxin vẫn phàn nàn rằng lợi nhuận không được chia sẻ.

Theo dự đoán, nguồn cung cam sẽ thắt chặt trong vòng 2 năm tới. Tuy nhiên, hoạt động trồng cam sẽ tăng trở lại khi giá thế giới tăng và vì thế sản lượng sẽ phục hồi trong vòng 4 năm.

Trong năm nay, các nhà máy chế biến nước hoa quả đã phải tìm nguồn cung từ khu vực Đông Bắc Braxin và chắc sẽ đóng cửa ngừng hoạt động vào đầu tháng 12 do thiếu nguồn dự trữ. Xuất khẩu sẽ giảm nhưng giá và lợi nhuận đang có xu hướng tăng.

Ngành chế biến nước cam Braxin đang trở nên tự chủ hơn, đầu tư nhiều vào việc trồng khoảng 2,5 triệu cây mỗi năm, và đang sở hữu từ 30 – 40% diện tích trồng cam.

Hiệp hội các nhà xuất khẩu quả có múi Braxin (Abecitrus) tỏ ra lạc quan rằng, sản lượng cam sẽ tăng trong những năm tới nhờ năng suất cao hơn sau khi tiến hành nghiên cứu các loại bệnh cũng như ứng dụng thâm canh mạnh hơn. Hiện trồng cam đang được chuyển dần sang phía Nam của bang Sao Paolo, do việc mở rộng diện tích mía tại phía Bắc. Các vùng trồng cam cũng đang được tăng cường tưới nước để đối phó với hạn hán.

(1 USD = 2,149 reais)

(Nguồn: Reuters)