Tỷ trọng chè Việt Nam tại thị trường Đài Loan đang có xu hướng giảm sút. Ảnh: ST
Đài Loan nhập trên 50% chè từ Việt Nam
Theo bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ xuất khẩu, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), Việt Nam là nước có lợi thế sản xuất chè. Việt Nam có trên 170 giống chè các loại đảm bảo chất lượng và cho năng suất cao, với các hương vị đặc biệt được thế giới ưa chuộng. Sản phẩm chè của Việt Nam đã được XK tới hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, Pakistan, Đài Loan, Nga, Indonesia, Trung Quốc là 5 thị trường trọng điểm của chè Việt.
Năm 2021, XK chè Việt Nam sang Đài Loan đạt 18.586 tấn, tương đương 28,72 triệu USD, tăng 7,5% cả về lượng và trị giá. Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, trong quý 1/2022, cả nước XK 22.946 tấn chè các loại, tương đương 36,7 triệu USD, giảm 11,9% về lượng, giảm 11,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2021. Đài Loan là thị trường XK lớn thứ 2 của chè Việt, chiếm 13% trong tổng khối lượng và chiếm 12% trong tổng trị giá XK chè của cả nước, đạt 2.989 tấn, tương đương 4,39 triệu USD, giá trung bình 1.467 USD/tấn, giảm 7,8% về lượng, giảm 11,3% về trị giá và giảm 3,9% về giá so với cùng kỳ năm trước.
Ông Vũ Văn Cường, Trưởng đại diện Bộ phận Thương vụ, Văn phòng Kinh tế-Văn hoá Việt Nam tại Đài Bắc (Trung Quốc) cho biết, Việt Nam là thị trường cung cấp chè chính cho Đài Loan. Hiện nay, đối thủ cạnh tranh chính mặt hàng chè của Việt Nam tại thị trường này là Sri Lanka (tỷ trọng chiếm 15%), Ấn Độ (tỷ trọng chiếm 10%), Indonesia (tỷ trọng chiếm 6%), Trung Quốc (tỷ trọng chỉ chiếm 1,5%).
Tại sao chè Việt có thể chiếm tỷ trọng áp đảo tại thị trường Đài Loan? ông Vũ Văn Cường chia sẻ, nguyên nhân quan trọng là bởi các chính sách hướng Nam mới của Đài Loan. Từ năm 1993, Đài Loan – Việt Nam chính thức thiết lập Văn phòng Kinh tế - Văn hóa đại diện ở mỗi bên, lượng đầu tư của Đài Loan sang Việt Nam khá nhiều. Một trong lĩnh vực đầu tư mạnh về nông nghiệp chính là doanh nhân Đài Loan đã đem giống trà như trà ô long,… về trồng tại Việt Nam.
Với riêng thị trường Trung Quốc, Trưởng đại diện Bộ phận Thương vụ, Văn phòng Kinh tế-Văn hoá Việt Nam tại Đài Bắc cho biết, dù Trung Quốc đại lục là thị trường xuất khẩu chè lớn nhất thế giới nhưng Đài Loan ít nhập khẩu từ thị trường này. Đây là cơ hội để chè Việt Nam trong nhiều năm qua thống lĩnh được thị trường Đài Loan”.
Đáp ứng yêu cầu dư lượng thuốc bảo vệ thực vật
Vào khoảng năm 2014-2015, tỷ trọng chè Việt Nam chiếm gần 70% tổng lượng NK chè của Đài Loan. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý được ông Vũ Văn Cường nhấn mạnh là: trong 3 năm gần đây, tỷ trọng chè Việt Nam tại thị trường này giảm, chỉ còn chiếm 56%. Phân tích lý do tỷ trọng chè Việt giảm sút tại thị trường Đài Loan, ông Vũ Văn Cường nêu rõ: năm 2015, Đài Loan sửa Luật vệ sinh an toàn thực phẩm, trong đó nâng tiêu chuẩn về chè. Điều này làm giảm rất lớn lượng chè Việt Nam XK sang Đài Loan. Nhiều DN Việt Nam đã không đáp ứng được tiêu chuẩn về ngưỡng tồn dư thuốc bảo vệ thực vật.
Ông CHOU Tsung-Piao, Tổng giám đốc Công ty Trà Queyue (Đài Loan) chia sẻ, theo khảo sát người tiêu dùng Đài Loan, khi mua chè họ quan tâm đến bao bì, thông tin sản xuất, quy trình sản xuất và tiêu thụ. Đặc biệt, người tiêu dùng rất chú ý đến dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Có 66,4% những người được hỏi trả lời họ sẽ mua chè qua giới thiệu bạn bè, người thân; 75% sẽ mua chè nếu có nhà sản xuất, bán hàng rõ ràng...
Khẳng định các sản phẩm chè vào Đài Loan đều phải qua kiểm nghiệm đảm bảo lượng tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, nếu không đảm bảo, không đạt sẽ không thể vào được Đài Loan, ông CHOU Tsung-Piao khuyến nghị, việc quảng bá chè có chất lượng cao, xác minh nguồn gốc, chất lượng chè an toàn... là vấn đề quan trọng các DN cần lưu ý.
Cho rằng với sản phẩm đạt chất lượng tốt, không gian cho chè Việt Nam tại thị trường Đài Loan rất lớn, ông Cường phân tích thêm khía cạnh cần đa dạng hoá sản phẩm XK vào thị trường này. Việt Nam dù là thị trường cung cấp chè chính cho Đài Loan với lượng XK tương đối lớn nhưng trị giá thu về chưa tương xứng. Theo Hiệp hội Chế biến chè Đài Loan, năm 2021, chè Việt Nam XK sang Đài Loan lượng trên 3 kg rất lớn, lượng bao gói nhỏ hầu như không có.
“Nguyên liệu chè của Việt Nam rất tốt. Chè Việt Nam nhập vào Đài Loan chủ yếu dùng trong chế biến thực phẩm có sử dụng nguyên liệu chè như trà sữa, bột matcha (trà xay)... Vì vậy, chè Việt Nam nhập vào Đài Loan thường được đóng bao lớn, loại trên 3kg/bao. Trong khi đó, chè từ nhiều nước khác như Nhật Bản, Sri Lanka… nhập vào Đài Loan chủ yếu được đóng túi nhỏ, đóng hộp, bày bán tại các cửa hàng chuyên bán chè, để bán cho người tiêu dùng Đài Loan mua về pha chè uống hàng ngày hoặc làm quà tặng nhau”, ông Vũ Văn Cường lý giải rõ hơn. Vị này khuyến nghị thời gian tới, các DN Việt Nam cần có sự đột phá, đa dạng hóa các sản phẩm chè. Ngoài các loại hiện nay, DN nên xem xét đầu tư sản xuất các loại khác như trà túi, trà cốc...