Theo thông tin từ Bộ Công Thương, Cơ quan chống gian lận thuộc Ủy ban châu Âu (OLAF) cho biết có cơ sở nghi ngờ tôm có nguồn gốc Ấn Độ đã xuất với số lượng lớn sang Việt Nam để sơ chế rồi tiếp tục xuất khẩu sang Anh, Hà Lan, Đức, Bỉ, Denmark, Ý và Pháp từ năm 2011 đến nay.

Theo OLAF, hiện Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế GSP đối với tôm đông lạnh dạng thô khi xuất vào EU là 4,2% (cho các loại có mã HS là 030616 hoặc 030617), trong khi tôm cùng nhóm mã HS trên có xuất xứ Ấn Độ xuất vào châu Âu phải chịu thuế suất 12%. 

Tương tự, tôm đã sơ chế ở Việt Nam và xuất vào châu Âu chịu thuế suất 7% (cho các loại có mã HS là 160521 và 160529), trong khi tôm cùng loại có xuất xứ Ấn Độ xuất vào châu Âu phải chịu thuế suất 20%.
 
Theo phân tích dữ liệu thống kê thương mại quốc tế, có sự tăng đột biến tôm sơ chế xuất vào EU từ Việt Nam, đồng thời cùng thời điểm đó có sự tăng số lượng tôm thô xuất từ Ấn Độ vào Việt Nam.

Đặc biệt năm 2013, nhập khẩu hàng thuộc mã số 030617 từ Ấn Độ của Việt Nam tăng đột biến từ 0 kgs lên tới 27.800 tấn với giá trị hơn 283,22 triệu euro. Con số này tiếp tục tăng gấp đôi vào năm 2014, tỷ lệ nhập khẩu tăng tương tự vào năm 2015.
 
Theo quy tắc xuất xứ GSP của EU đối với nhóm 0306 phải áp dụng quy tắc “Wholly obtained”.
 
Theo đó, OLAF sẽ cử cán bộ điều tra sang Việt Nam để điều tra cụ thể về các công ty, làm việc với các bên liên quan như NAFIQAD, VCCI và Hải quan Việt Nam để làm rõ các nghi vấn gian lận xuất xứ vào thời điểm đầu năm 2017.

Đối với thủy sản nguyên liệu nhập khẩu vào Việt Nam để chế biến hàng xuất khẩu sang EU, OLAF cho rằng có hai nguy cơ. Thứ nhất là nguyên liệu có xuất xứ từ những vùng nuôi chưa đạt tiêu chuẩn kiểm soát dịch bệnh. Thứ hai là doanh nghiệp cung cấp nguyên liệu chọn Việt Nam làm nước trung chuyển và sơ chế để tránh mức thuế cao hơn khi xuất khẩu sang EU. 

Việc cấp C/O Việt Nam cho các sản phẩm thủy sản chế biến từ nguyên liệu nhập khẩu không đúng qui tắc xuất xứ. Tình trạng này nếu tiếp tục gia tăng sẽ có thể khiến EU ban hành các biện pháp bất lợi, chẳng hạn như tăng cường kiểm soát thông quan, bỏ ưu đãi thuế GSP đối với tôm nhập khẩu đến từ Việt Nam.