Khu vực thương mại tự do (FTA) APEC liệu có gây phương hại, thậm chí thay thế Tổ chức Thương mại thế giới (WTO)? Đó là một trong những chủ đề nóng bỏng tại phiên họp cuối trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao các tổng giám đốc (CEO Summit) hôm qua 18/11.
"Chỉ có những kẻ ngu ngốc mới cho rằng FTA của APEC sẽ thay thế WTO!", một diễn giả đã giận dữ thốt lên như vậy tại diễn đàn. Dato Timothy Ong, Chủ tịch Hội đồng phát triển kinh tế Brunei giải thích lý do đề xuất ý tưởng hình thành một FTA cho APEC: "Có quá nhiều FTA đã, đang và sẽ hình thành trong khu vực gây nên sự lộn xộn chưa từng có. Ý tưởng một FTA cho APEC là để lập lại trật tự này chứ không để thay thế WTO".
Nhưng ý kiến khác lại cho rằng, vòng đàm phán Doha để hướng đến một WTO hoàn thiện hơn đang bế tắc, thậm chí có nguy cơ đổ vỡ. Nối lại vòng đàm phán này đã là rất khó, thì việc đàm phán hình thành FTA cho APEC còn khó hơn. Một
số ý kiến cho rằng vấn đề không phải do bất đồng mà là chuyện quyền lợi. APEC muốn các nền kinh tế xem xét nghiêm túc vấn đề này vì nếu tình trạng FTA song phương hay đa phương phát triển lên nữa thì những nền kinh tế nhỏ, những nước đang phát triển sẽ bất lợi. Một chủ đề quan trọng khác trong hội nghị là phát triển nguồn nhân lực. Thủ tướng Úc John Howard nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực. Đó chính là những chương trình đào tạo ngay từ nhà trường. Đổi mới, sáng tạo bắt nguồn từ nhân lực và nó có mối liên hệ mật thiết đối với sự phát triển kinh tế. Các nền kinh tế cần phải hợp tác chặt chẽ để phát triển nguồn nhân lực, tạo nên một cộng đồng thật sự năng động, cùng phát triển, cùng thịnh vượng. Trong đó vai trò của các doanh nghiệp là rất quan trọng. Ý kiến này được sự đồng tình của đông đảo các tập đoàn lớn và rất nhiều lãnh đạo các công ty, tập đoàn đa quốc gia cam kết sẽ có những chiến lược để hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực ngay nơi mình hoạt động.
Hội nghị đã khép lại sau 2 ngày làm việc. Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Hội nghị cấp cao các tổng giám đốc đánh giá đây là một hội nghị hiệu quả, đóng góp nhiều sáng kiến giúp cộng đồng APEC cùng hướng đến sự thịnh vượng chung.
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng John Howard cho rằng thời gian qua, Úc đã đóng vai trò tích cực trong quá trình thúc đẩy hợp tác song phương và đa phương của APEC, nhưng ông cũng bình luận rằng trong điều kiện hiện nay của APEC, hợp tác song phương mang lại hiệu quả thiết thực nhất. Ông cho rằng, châu Á hiện chưa hình thành cơ chế rõ ràng của một khu vực thương mại tự do mà mới chỉ đang tranh luận bước đầu về hình thành khu vực thương mại tự do ASEAN + 3 (Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản). Theo ông, khu vực này nếu hình thành nên bao gồm cả Úc và New Zealand. (Lan Dung) |